Cá vốn được xem là thực phẩm bổ dưỡng, dễ chế biến và luôn xuất hiện trên mâm cơm hằng ngày. Nhưng sau khi trò chuyện với vài chủ quầy hải sản lâu năm và nghe thêm phân tích từ chuyên gia thủy sản, tôi mới hiểu chọn cá không chỉ nhìn vào giá và kích cỡ. Một số loại cá, dù rẻ mấy cũng không nên mua, thậm chí nếu đang có sẵn trong nhà, tốt nhất nên cân nhắc loại bỏ để tránh rủi ro sức khỏe.
1. Cá mắt đục, mang thâm: dấu hiệu của cá đã chết lâu
Cách nhận biết rất rõ là mắt cá tươi phải sáng, đầy và trong, còn cá chết lâu mắt đục lại, lõm xuống như phủ lớp màng xám.
Mang cá tươi luôn đỏ hồng, sạch sẽ; còn cá để lâu thường chuyển sang đỏ sẫm, tím hoặc xám, có nhớt và mùi nồng khó chịu. Đây là những thay đổi xảy ra khi protein bắt đầu phân hủy, vi khuẩn phát triển mạnh. Thịt cá sẽ bở, mất vị và dễ gây rối loạn tiêu hóa nếu ăn phải.
2. Cá thịt mềm nhũn, vảy rụng: dấu hiệu tự phân giải
Khi dùng tay ấn thử, cá tươi sẽ đàn hồi tốt, bề mặt săn chắc và vảy bám chặt. Cá kém chất lượng thì mềm nhão, ấn vào để lại dấu lõm. Đây là kết quả của quá trình tự hủy protein trong cơ thể cá sau khi chết, cộng với hoạt động của vi khuẩn.
Dạng cá này không chỉ giảm giá trị dinh dưỡng mà còn có nguy cơ tạo ra các chất gây dị ứng như histamine.
3. Cá có mùi hóa chất, dầu hỏa: cảnh báo ô nhiễm
Cá tươi chỉ có mùi tanh nhẹ của nước. Nếu thấy mùi hóa chất lạ, mùi dầu máy hoặc mùi tanh nồng đến khó chịu, nhiều khả năng cá sống trong môi trường nước bị ô nhiễm bởi phenol, kim loại nặng hoặc dầu thải.
Những chất độc này dễ tích tụ trong cơ thể cá, đặc biệt ở phần mỡ và nội tạng, và có thể gây ảnh hưởng lâu dài đến gan, thần kinh và sức khỏe tổng thể của người ăn.
4. Cá bụng phình, hậu môn lồi đỏ: dấu hiệu nhiễm khuẩn nặng
Phần bụng cá tươi thường phẳng và tự nhiên. Cá có bụng phồng bất thường, như bị bơm khí, kèm hậu môn đỏ và lồi ra ngoài thường gặp ở hai trường hợp: cá chết lâu, nội tạng phân hủy sinh khí; hoặc cá sống trong nước bẩn, nhiễm khuẩn đường ruột. Cả hai đều cho thấy cá chứa lượng lớn vi khuẩn và độc tố, không còn an toàn để ăn.
5. Cá đông lạnh phủ lớp băng dày: dấu hiệu “độn cân” và mất chất
Một số gói cá đông lạnh trông như khối băng, nặng trịch và khó nhìn rõ phần thịt bên trong. Lớp băng quá dày có thể là cách tăng trọng lượng sản phẩm. Ngoài chuyện người mua trả tiền cho… đá, cá bị đông - rã đông nhiều lần trong quá trình vận chuyển có thể mất kết cấu thịt, khô xác và giảm hẳn chất lượng. Lớp băng cũng có thể che giấu tình trạng cá cũ hoặc cá chất lượng thấp được mang đi chế biến lại.
Kinh nghiệm của những người bán cá lâu năm khá thống nhất: hãy nhìn - chạm - ngửi để đánh giá độ tươi; ưu tiên mua cá còn bơi khỏe nếu có điều kiện; chọn cá kích thước vừa phải vì cá lớn tuổi có thể tích lũy nhiều dư lượng độc chất; và nên mua ở nơi có kiểm soát nguồn hàng rõ ràng, điều kiện vệ sinh tốt.
Nguồn và ảnh: QQ
Hoặc