THACO đề xuất làm Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam
Mới đây, Tập đoàn Trường Hải (THACO) vừa đề xuất Thủ tướng Chính phủ được tham gia đầu tư xây dựng đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam.
Theo công văn gửi Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, ông Trần Bá Dương, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Trường Hải cho biết, sau khi nghiên cứu thấu đáo về Dự án Đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam với mục tiêu làm được điều gì tốt nhất và có đóng góp thiết thực và cao nhất cho đất nước, THACO đã quyết định đề xuất đầu tư Dự án Đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam.
Theo đề xuất, THACO sẽ đầu tư tuyến đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam với tổng mức đầu tư khoảng 67 tỷ USD, đã bao gồm chi phí bồi thường, hỗ trợ và tái định cư. Trường hợp Nhà nước tự giải phóng mặt bằng, vốn đầu tư là 1.562.000 tỷ đồng (khoảng 61,35 tỷ USD).
THACO dự kiến sử dụng nguồn vốn tự có kết hợp với các nguồn vốn huy động hợp pháp khác để triển khai đầu tư dự án.
Cụ thể, phần vốn tương đương 20% tổng mức đầu tư (khoảng 12,27 tỷ USD) sẽ được THACO đóng góp thông qua việc phát hành cổ phần nhằm tăng vốn cho công ty mẹ và các tập đoàn thành viên. Tuy nhiên, cơ cấu phát hành vẫn đảm bảo ông Trần Bá Dương cùng gia đình tiếp tục giữ quyền kiểm soát chi phối tại THACO.
Đồng thời, THACO sẽ thành lập một công ty để thực hiện dự án và mời gọi các tập đoàn, doanh nghiệp trong nước cùng tham gia góp vốn. Trong cơ cấu vốn góp, THACO giữ vai trò cổ đông chi phối nhằm đảm bảo quyền điều hành. Một điều kiện tiên quyết được đặt ra là không chuyển giao, chuyển nhượng dự án, vốn góp hoặc cổ phần trong công ty thực hiện dự án cho đối tác nước ngoài, nhằm bảo đảm quyền làm chủ và kiểm soát dự án bởi các doanh nghiệp trong nước.
Phần còn lại (80%, tương đương 49,08 tỷ USD) sẽ vay từ các tổ chức tín dụng trong và ngoài nước. THACO đề xuất được Chính phủ bảo lãnh và hỗ trợ toàn bộ lãi vay trong thời gian 30 năm với tài sản đảm bảo là toàn bộ công trình dự án.
Dự án sẽ sử dụng công nghệ hiện đại nhất
Về tiến trình thực hiện, THACO sẵn sàng triển khai theo 2 giai đoạn, hoàn thành toàn tuyến trong vòng 7 năm, với giai đoạn đầu ưu tiên hai đoạn Hà Nội - Hà Tĩnh và TP. HCM - Nha Trang. Giai đoạn sau sẽ nối tiếp đoạn còn lại từ Hà Tĩnh đến Nha Trang.
Giai đoạn 1, hoàn thành xây dựng và đưa vào hoạt động dự án trong 5 năm với hai phân đoạn được Nhà nước bàn giao mặt bằng sạch. Cụ thể từ TP.HCM đến Nha Trang và từ TP.HCM đến Hà Tĩnh vì đây là hai phân đoạn có nhu cầu vận chuyển hành khách và hàng hoá lớn để đưa vào vận hành khai thác.
Giai đoạn 2, thi công đoạn còn lại từ Hà Tĩnh đến Nha Trang trong vòng 2 năm do nơi có địa hình phức tạp, cần thời gian nghiên cứu kỹ lưỡng.
THACO cho biết sẽ hợp tác với các đối tác công nghệ hàng đầu từ châu Âu (Đức, Pháp) và châu Á (Nhật Bản, Hàn Quốc) để tiếp nhận công nghệ hiện đại nhất.
Cùng với đó, THACO sẽ tổ chức đào tạo nhân sự tiến đến làm chủ công nghệ trong xây dựng hạ tầng; sản xuất đầu máy, toa xe; hệ thống tín hiệu, điều khiển; quản lý, vận hành hệ thống đường sắt tốc độ cao nhằm chủ động hình thành ngành công nghiệp đường sắt và thông qua dự án này phát triển các ngành công nghiệp nền tảng cho đất nước như: công nghiệp nặng (luyện kim, cơ khí); công nghiệp số,...
Trong đó ưu tiên phối hợp và liên danh, hợp tác với các doanh nghiệp, tập đoàn trong nước đối với các hạng mục, phần việc mà trong nước có thể đáp ứng được.
Để thực hiện dự án này, doanh nghiệp cũng kiến nghị được hưởng một số chính sách ưu đãi đầu tư theo quy định tại Luật Đường sắt năm 2017 và Nghị quyết 172/2024/QH15, bao gồm: Miễn thuế nhập khẩu đối với máy móc, thiết bị mà trong nước chưa sản xuất được; giao đất để phát triển các khu đô thị theo mô hình TOD (Transit Oriented Development - phát triển đô thị gắn với giao thông); và đề xuất thời hạn thực hiện dự án kéo dài 70 năm.
"Chúng tôi cũng cam kết phát triển các mô hình TOD một cách mẫu mực với mức giá hợp lý nhằm đáp ứng nhu cầu ở, sinh hoạt cho đại bộ phận người dân Việt Nam.
Bên cạnh đó, do yêu cầu đảm bảo an toàn, an ninh quốc gia, THACO đề xuất nhà nước sẽ sở hữu một số cơ sở vật chất và đảm nhiệm một phần công việc trong quản lý vận hành. Trong trường hợp đặc biệt vì lý do an ninh Quốc gia, THACO cam kết sẽ giao Nhà nước toàn quyền sử dụng toàn bộ Dự án để phục vụ đất nước", ông Trần Bá Dương, Chủ tịch HĐQT THACO cho biết.
Ba tập đoàn thành viên của THACO sẽ đóng vai trò chủ lực trong triển khai dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.
THACO INDUSTRIES đảm nhiệm sản xuất đầu máy, toa xe và các linh kiện kỹ thuật liên quan. THADICO - Đại Quang Minh phụ trách xây dựng, vận hành hệ thống hạ tầng kỹ thuật, đồng thời phát triển các khu đô thị theo mô hình TOD (phát triển đô thị gắn với giao thông). THISO sẽ đầu tư và quản lý hệ thống hạ tầng xã hội bao gồm thương mại, y tế, giáo dục tại các khu đô thị gắn liền với các nhà ga.
Cơ hội lớn cho ngành công nghiệp đường sắt
Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam có tổng chiều dài tuyến khoảng 1.541 km; điểm đầu tại ga Ngọc Hồi (Thủ đô Hà Nội), điểm cuối tại ga Thủ Thiêm (Tp. Hồ Chí Minh), đi qua địa phận 20 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
Dự án này có chức năng chủ yếu là vận chuyển hành khách; có thể vận tải hàng hóa khi cần thiết, đáp ứng yêu cầu lưỡng dụng phục vụ quốc phòng, an ninh.
Mục tiêu của dự án là nhằm giảm tải cho giao thông đường bộ và hàng không, thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội, và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Theo tính toán của các chuyên gia, mỗi đồng vốn đầu tư cho tuyến đường sắt tốc độ cao sẽ tạo ra thêm từ 1,7 đến 2,3 đồng cho nền kinh tế.
Trước đó, Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển đường sắt cao tốc VinSpeed – doanh nghiệp do ông Phạm Nhật Vượng, Chủ tịch HĐQT Vingroup, nắm giữ 51% vốn điều lệ, đã đề xuất tham gia đầu tư dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam.
VinSpeed cam kết tự thu xếp 20% tổng vốn đầu tư, phần còn lại đề xuất được vay từ Nhà nước không tính lãi suất trong vòng 35 năm kể từ thời điểm giải ngân. Doanh nghiệp kỳ vọng có thể khởi công dự án trước tháng 12/2025 và đưa toàn tuyến vào khai thác trước tháng 12/2030.
Liên quan đến dự án này, trong một bài chia sẻ, TS. Lê Xuân Nghĩa, nguyên Phó Chủ tịch Ủy ban giám sát tài chính quốc gia, cho rằng với việc triển khai dự án Đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, doanh nghiệp Việt Nam sẽ có cơ hội nhận chuyển giao, học hỏi tiến tới làm chủ các công nghệ lõi, từ sản xuất toa xe, chế tạo trục bánh xe, hệ thống hãm, giá chuyển hướng, đến công nghệ điều khiển, tạo bước chuyển mình mạnh mẽ cho ngành công nghiệp đường sắt.
"Khi làm chủ công nghệ, Việt Nam có thể xây dựng được ngành công nghiệp đường sắt có giá trị gia tăng rất cao, không thua kém ngành công nghiệp ô tô", TS. Lê Xuân Nghĩa nói.
Hoặc