Trong dòng chảy không ngừng của thời đại, thế hệ trẻ đang đứng trước ngã rẽ đầy thách thức nhưng cũng tràn ngập cơ hội. Công nghệ phát triển với tốc độ chóng mặt, trí tuệ nhân tạo (AI) và tự động hóa đang định hình lại cách chúng ta sống và làm việc, đòi hỏi sự thích nghi nhanh chóng.
Giữa những biến động ấy, câu hỏi đặt ra là: Làm thế nào để không chỉ tồn tại mà còn vươn lên tỏa sáng? Trong podcast Điều người giỏi không nói, Giáo sư Phan Văn Trường, một nhà tư vấn chiến lược nổi tiếng nhấn mạnh: “Ai cũng cần chủ động học hỏi, không ngừng phát triển bản thân để nắm bắt cơ hội và vượt qua mọi thử thách.” Lời khuyên này không chỉ là kim chỉ nam mà còn là lời kêu gọi hành động để vươn lên, khẳng định bản thân trong một thế giới đang thay đổi từng ngày.
Sự phát triển của công nghệ, đặc biệt là AI, đang làm thay đổi sâu sắc mọi khía cạnh của đời sống. Từ sản xuất, y tế, giáo dục đến tài chính, AI và tự động hóa đã và đang thay thế nhiều công việc truyền thống. Theo một cuộc khảo sát gần đây của Diễn đàn Kinh tế Thế giới WEF, khoảng 41% doanh nghiệp trên toàn cầu dự báo sẽ thu hẹp lực lượng lao động trong vòng 5 năm tới do sự phát triển của trí tuệ nhân tạo. Các tập đoàn lớn như Google, Amazon hay Meta đã công bố cắt giảm hàng chục nghìn nhân sự trong vài năm qua, khi các hệ thống AI tiên tiến đảm nhận những nhiệm vụ từng đòi hỏi sức lao động con người. Điều này không chỉ là dấu hiệu của sự thay đổi mà còn là lời cảnh báo: nếu không thích nghi, bất kỳ ai cũng có nguy cơ bị bỏ lại phía sau.
Tuy nhiên, bên cạnh thách thức, AI cũng mở ra những cơ hội chưa từng có. Các ngành nghề như phân tích dữ liệu, phát triển phần mềm, và trí tuệ nhân tạo đang bùng nổ, tạo ra hàng triệu việc làm mới. Theo khảo sát của LinkedIn, các vị trí liên quan đến AI đã tăng trưởng 74% trong 4 năm qua. Đây là cơ hội những người có tư duy linh hoạt và khả năng sáng tạo, khẳng định vị thế của mình. Nhưng để làm được điều đó, họ cần trang bị một tư duy học hỏi không ngừng và khả năng thích nghi nhanh chóng với những biến động của thị trường.
Giáo sư Phan Văn Trường chia sẻ trong podcast Điều người giỏi không nói rằng: “Tôi thật sự ngạc nhiên khi thấy nhiều bạn trẻ, sau khi đạt được một số thành tựu như kiếm được tiền, mua được ô tô, lại cho rằng mình đã chạm đến đích. Họ xem đó là mục tiêu cuối cùng. Theo tôi, đó là một quan niệm sai lầm. Điều thú vị nhất của cuộc sống chính là hành trình khám phá không ngừng. Mỗi ngày, chúng ta đều có thể học thêm điều gì đó mới – thậm chí có khi còn mâu thuẫn với những gì từng tin là đúng. Với tôi, có lẽ đến ngày cuối cùng của cuộc đời tôi vẫn đang suy nghĩ, học tập.”
Theo GS Phan Văn Trường, những cá nhân thành công nhất hiện nay đều có điểm chung: họ không ngừng học hỏi, luôn sẵn sàng tiếp thu kiến thức mới và thích nghi với những thay đổi. Chẳng hạn, một kỹ sư trẻ tuổi được Giáo sư Trường nhắc đến đã từ một nhân viên bình thường trở thành chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực AI, nhờ vào việc tự học và tham gia các khóa học chuyên sâu về lập trình và phân tích dữ liệu. Câu chuyện này không chỉ truyền cảm hứng mà còn minh chứng rằng việc học không ngừng là yếu tố then chốt để đạt được thành công bền vững.
Trong bối cảnh công nghệ và kinh tế toàn cầu thay đổi liên tục, khả năng thích nghi nhanh chóng là một lợi thế cạnh tranh. Những ngành nghề như thương mại điện tử, fintech, hay năng lượng tái tạo đang phát triển mạnh mẽ nhờ vào sự đổi mới không ngừng. Những người tham gia vào các lĩnh vực này không chỉ cần kiến thức chuyên môn mà còn phải có khả năng sáng tạo, tư duy linh hoạt để đáp ứng nhu cầu thị trường luôn thay đổi.
Trước những thay đổi mang tính cấu trúc đó, thế hệ trẻ buộc phải trang bị cho mình không chỉ kiến thức chuyên môn, mà còn là năng lực tự học, tư duy phản biện và khả năng ứng dụng công nghệ một cách chủ động. Giáo sư Phan Văn Trường cảnh báo: “Tôi đã dùng AI và hiểu ra rằng, AI là một cái bẫy vô cùng nguy hiểm. Chúng ta đang bị đầu độc, gây nghiện, đánh mất chính mình. Bởi thứ gây nghiện đó có khả năng thay thế con người thật nếu con người không còn suy nghĩ độc lập mà phụ thuộc và giao phó mọi thứ cho AI xử lý”.
Không chỉ đơn thuần là một công cụ, AI đang trở thành yếu tố phân loại rõ rệt giữa những người biết sử dụng nó để tạo giá trị và những người bị chính nó thay thế. Vì thế, trong thế giới hiện đại, theo host Minh Beta trong podcast Điều người giỏi không nói việc học tập suốt đời không còn là lựa chọn mà đã trở thành điều kiện sống còn – đặc biệt với những người muốn tồn tại, thích nghi và dẫn đầu.
Trong bối cảnh thế giới biến động không ngừng bởi công nghệ và toàn cầu hóa, việc học không bao giờ dừng lại đã trở thành một yếu tố then chốt giúp người trẻ đạt được thành công bền vững. Không chỉ là học trong khuôn khổ nhà trường, mà đó là tinh thần học suốt đời – học để hiểu, để thích nghi, và để không bị tụt lại phía sau.
Ngày nay, mọi người thực sự rất may mắn khi có trong tay nhiều công nghệ hỗ trợ việc tiếp cận tri thức trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Tuy nhiên, theo Giáo sư Phan Văn Trường, điều quan trọng là mỗi cá nhân cần có tư duy đúng để có thể sử dụng hiệu quả những nguồn kiến thức sẵn có. Ông đánh giá cao những nền tảng học tập hiện đại như upGrad – nơi người học có thể theo đuổi các chương trình thạc sĩ, thậm chí cả bậc tiến sĩ từ các trường đại học quốc tế uy tín mà không cần tạm dừng công việc hiện tại. Điều này mở ra cơ hội nâng cấp bản thân, thay đổi tư duy, và thích nghi với sự chuyển mình của công nghệ toàn cầu.
Theo Giáo sư Phan Văn Trường, có hai kiểu nhân sự được ông đánh giá cao. Thứ nhất là người ôn hòa và chuyên nghiệp – tức người biết kiểm soát cảm xúc, hành xử điềm đạm, và luôn làm việc hết mình. “Đó là sự ôn hòa của tự chủ, và sự si mê của đam mê chứ không phải là suy yếu,” ông nói.
Kiểu người thứ hai là “một thầy tu mang tinh thần lính chiến” – vừa am hiểu sâu sắc về chuyên môn như một thầy tu, vừa sẵn sàng dấn thân vào mọi thử thách không ngại gian khó như một lính chiến. Họ là những người luôn chủ động tìm hiểu, làm việc không đòi hỏi, và sẵn sàng đón nhận thử thách với tinh thần học hỏi liên tục.
Kết luận, ông nhấn mạnh: “Tôi tuyển dụng theo tinh thần. Tôi chọn những người sống và làm việc bằng đam mê, bằng lòng tin vào tập thể và lý tưởng của mình. Không phải là bằng cấp làm nên con người, mà là thái độ sống và cống hiến.Giao nhiệm vụ là làm, không đòi hỏi điều kiện. Đó là những người tôi quý trọng nhất”, Giáo sư nhấn mạnh.
Trong thời đại AI và tự động hóa, khả năng thích nghi nhanh chóng là “tấm khiên” bảo vệ người lao động khỏi bị thay thế. Những ai chậm thay đổi, thiếu khả năng cập nhật tri thức và công nghệ mới, sớm muộn cũng sẽ bị bỏ lại phía sau. Trái lại, những người biết tận dụng công nghệ để nâng cao năng suất, sáng tạo giải pháp mới, sẽ trở thành nhân tố dẫn dắt.
Thực tế, các ngành nghề như phân tích dữ liệu, phát triển sản phẩm số, thiết kế trải nghiệm người dùng (UX/UI), sáng tạo nội dung kỹ thuật số, thương mại điện tử, và công nghệ giáo dục (edtech) đang bùng nổ mạnh mẽ nhờ vào khả năng đổi mới sáng tạo. Tại đó, những người trẻ biết “vừa học vừa làm”, chủ động ứng dụng AI, khai thác nền tảng số, và liên tục trau dồi kỹ năng mới là những người đang nắm giữ lợi thế cạnh tranh rõ rệt.
Trong thế giới lao động hiện đại, nơi công nghệ liên tục thay đổi và tính cạnh tranh ngày càng khốc liệt, kỹ năng chuyên môn thôi là chưa đủ. Muốn thành công bền vững, người trẻ cần chủ động rèn luyện những kỹ năng mềm thiết yếu như giao tiếp hiệu quả, quản lý thời gian, tư duy phản biện và khả năng làm việc nhóm trong môi trường đa văn hóa. Đây không chỉ là công cụ hỗ trợ trong công việc, mà còn là nền tảng quan trọng giúp mỗi cá nhân xây dựng một sự nghiệp lâu dài, có định hướng và bứt phá trong bối cảnh mới.
Như Giáo sư Trường chia sẻ: “Nếu bạn nghĩ mình đã tới đích rồi, thì đó chính là điểm bắt đầu của sự thụt lùi. Học là để sống trọn vẹn, để vươn lên, để không bị đào thải.” Trong một thế giới thay đổi từng ngày, thái độ học tập chủ động và tư duy cầu tiến không chỉ là kỹ năng – đó là bản lĩnh sống còn của người hiện đại.
Giáo sư Phan Văn Trường khẳng định vai trò của tư duy phản biện và sự phát triển nội lực thông qua những trải nghiệm cá nhân: “Theo kinh nghiệm của tôi, những người luôn nỗ lực và biết cách học – mà cụ thể là tự học – mới thật sự tiến xa. Việc theo học ở trường này, lớp nọ, tham khảo các mô hình hay bí quyết thành công – dĩ nhiên là tốt, tôi không phủ nhận điều đó. Nhưng điều quan trọng hơn cả là quá trình học thực sự phải gắn với trải nghiệm. Người học cần liên tục đặt ra những câu hỏi: Tại sao lại như vậy? Làm việc này để làm gì? Làm cho ai? Tạo ra giá trị gì? Chính những câu hỏi đó mới là bản chất của sự học. Với tôi, có hai dạng tự học: một là học để tích lũy tri thức, và hai là học để rèn luyện khả năng suy luận, phản biện.”
Ông nhấn mạnh rằng kỹ năng thực sự không đến từ những mô hình học vẹt hay bằng cấp cao, mà từ khả năng phân tích, phản biện, và giải quyết vấn đề một cách thực chất và hiệu quả. Ông đánh giá rất cao những nhân sự thể hiện được sự “thấu đáo, ôn hòa trong giao tiếp, và chuyên nghiệp trong hành vi”. Theo ông, đó là những biểu hiện rõ ràng của tư duy trưởng thành và phẩm chất lãnh đạo – điều không thể thiếu nếu muốn tồn tại và phát triển trong môi trường làm việc hiện đại.
Để bù đắp khoảng trống về kỹ năng mềm và tư duy chiến lược, các chương trình cao học đang trở thành lựa chọn đáng cân nhắc cho người trẻ. Đặc biệt, các chương trình trên nền tảng upGrad mang đến cơ hội học tập bài bản, được thiết kế theo hướng thực tiễn. Đây là hành trang quan trọng giúp người trẻ thích nghi tốt hơn với những thay đổi của thị trường lao động, đồng thời tạo lợi thế cạnh tranh trong một thế giới ngày càng số hóa và toàn cầu hóa.
Thông qua các chương trình cao học ở nền tảng upGrad, người học sẽ được trang bị kiến thức về cách giải quyết vấn đề, phân tích dữ liệu và xây dựng chiến lược kinh doanh. Những cá nhân tham gia các chương trình này không chỉ học cách thích nghi với sự thay đổi, mà còn phát triển tư duy chiến lược và năng lực ra quyết định trong môi trường bất định — trước khi vươn lên trở thành những nhà lãnh đạo tiên phong, dẫn dắt sự đổi mới trong tổ chức của họ. Những chương trình này không chỉ giúp họ nắm vững các kỹ năng cần thiết để duy trì sự nghiệp ổn định mà còn khuyến khích tư duy đổi mới.
Hơn nữa, các chương trình cao học còn mang đến cơ hội xây dựng mạng lưới quan hệ với những chuyên gia và đồng nghiệp cùng chí hướng. Điều này đặc biệt quan trọng trong một thế giới mà sự kết nối và hợp tác là chìa khóa để thành công.
Giáo sư Phan Văn Trường nhấn mạnh: “Nếu bạn tạo ra giá trị cho công ty, thực chất bạn đang tạo ra giá trị cho chính bản thân mình. Khi bạn trở thành người có giá trị, bạn sẽ có ảnh hưởng. Và ảnh hưởng mang lại quyền lực.”
Trong một thế giới mà mọi thứ đều có thể thay đổi chỉ trong chớp mắt, mỗi người cần trang bị cho mình sự linh hoạt, kiến thức và tư duy sáng tạo. Đó chính là chìa khóa để không chỉ tồn tại mà còn tỏa sáng, để sống một cuộc đời ý nghĩa và tạo ra những giá trị bền vững cho bản thân và cộng đồng.
Hoặc