Mùa hè không chỉ là thời điểm nhiệt độ tăng cao mà còn là lúc các bệnh lý do nắng nóng bùng phát mạnh mẽ, trong đó nguy hiểm hàng đầu là say nắng (sốc nhiệt). Tình trạng này có thể dẫn đến rối loạn chức năng thần kinh, tuần hoàn, hô hấp và nếu không cấp cứu kịp thời, hậu quả có thể là đột quỵ hoặc tử vong.
Ảnh minh họa
Giáo sư Chu Xiaofan, Trưởng khoa Thần kinh tại Bệnh viện trực thuộc Đại học Tế Nam (Sơn Đông, Trung Quốc), đồng thời là Chủ tịch Hiệp hội Đột quỵ Trung Quốc, cảnh báo: "Say nắng có thể tấn công bất cứ ai, kể cả người đang rất khỏe mạnh. Nhưng có 7 nhóm người đặc biệt dễ bị ảnh hưởng nghiêm trọng hơn nếu không cẩn thận".
7 kiểu người dễ bị say nắng "tấn công"
Dưới đây là danh sách 7 kiểu người cần hết sức cảnh giác trong mùa nắng nóng:
Người làm việc ngoài trời
Công nhân, nông dân, người giao hàng, nhân viên bảo vệ... là những đối tượng thường xuyên phơi nắng hàng giờ đồng hồ. Việc phải vận động liên tục trong khi cơ thể mất nước nhanh mà không được bổ sung kịp thời là nguyên nhân khiến nhóm này có nguy cơ cao nhất. Đặc biệt nguy hiểm nếu làm việc ở khu vực có nhiệt độ cao, độ ẩm thấp hoặc công việc nặng nhọc kéo dài.
Người cao tuổi
Càng lớn tuổi, khả năng điều tiết thân nhiệt của cơ thể càng suy giảm. Người già thường ít cảm nhận được cái nóng, đồng thời các cơ quan như tim mạch, thần kinh cũng hoạt động kém hiệu quả hơn, dẫn đến việc dễ bị sốc nhiệt mà không nhận ra sớm.
Vận động viên và người tập thể dục ngoài trời
Luyện tập thể thao giữa thời tiết nắng gắt khiến cơ thể mất nước, muối và tăng thân nhiệt nhanh chóng. Khi lượng mồ hôi tiết ra không đủ để làm mát cơ thể, nguy cơ bị say nắng sẽ tăng cao, nhất là nếu vận động kéo dài hoặc không được nghỉ ngơi đúng cách.
Trẻ em
Trẻ nhỏ rất dễ bị tăng thân nhiệt do có diện tích bề mặt da lớn hơn so với trọng lượng cơ thể, lại thường xuyên chạy nhảy ngoài trời. Đặc biệt, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, dễ bị mất nước và không đủ khả năng tự bảo vệ khi thời tiết thay đổi.
Người bị mất nước hoặc thiếu ngủ
Ảnh minh họa
Thiếu nước làm giảm khả năng tiết mồ hôi - cơ chế quan trọng để tản nhiệt cho cơ thể. Những người đang bị tiêu chảy, sốt cao hoặc uống không đủ nước mỗi ngày sẽ rất dễ rơi vào tình trạng sốc nhiệt. Bên cạnh đó, thiếu ngủ thường xuyên cũng khiến tim phổi hoạt động kém hiệu quả, ảnh hưởng đến quá trình điều hòa nhiệt độ cơ thể.
Người thừa cân, béo phì hoặc có tuyến mồ hôi kém phát triển
Lớp mỡ dưới da dày ở người béo làm cản trở quá trình tản nhiệt, khiến cơ thể dễ bị nóng lên nhanh hơn. Ngoài ra, những người bẩm sinh có tuyến mồ hôi ít hoặc đang dùng thuốc làm giảm tiết mồ hôi sẽ không thể tản nhiệt hiệu quả, làm tăng nguy cơ sốc nhiệt.
Người có bệnh lý nền hoặc đang dùng thuốc đặc biệt
Người bị tim mạch, huyết áp cao, cường giáp, rối loạn chuyển hóa... là những đối tượng dễ bị rối loạn điều tiết thân nhiệt khi thời tiết quá nóng. Ngoài ra, các loại thuốc an thần, thuốc chống trầm cảm, mất ngủ hoặc thuốc làm giảm lưu thông khí huyết cũng khiến cơ thể khó thích nghi với nhiệt độ cao, dễ bị choáng, ngất hoặc đột quỵ nếu ở lâu ngoài nắng.
Làm gì để phòng say nắng?
Theo Giáo sư Chu, dù bạn thuộc nhóm nguy cơ hay không, việc chủ động phòng tránh vẫn luôn là yếu tố quan trọng nhất. Cần chú ý:
- Uống đủ nước mỗi ngày, kể cả khi không cảm thấy khát
- Ngủ đủ giấc, tránh thức khuya, dậy quá muộn
- Tránh vận động quá sức hoặc làm việc liên tục dưới trời nắng
- Nghỉ giải lao thường xuyên khi làm việc ở môi trường nhiệt độ cao
- Mặc đồ thoáng mát, sáng màu, che kín da khi ra ngoài nắng
- Không tắm nước lạnh hoặc ngồi điều hòa ngay lập tức sau khi đi nắng về, tránh gây sốc nhiệt
Xử trí thế nào khi bị say nắng?
Ảnh minh họa
Giáo sư Chu cũng cảnh báo rằng rất nhiều trường hợp chủ quan hoặc xử trí khi say nắng, gặp người bị say nắng dẫn tới hậu quả nặng nề, thậm chí tử vong. Vì vậy, ông đưa ra 5 bước quan trọng để xử trí trong tình huống này như sau:
- Đưa ngay người bị say nắng vào nơi râm mát, thoáng gió hoặc có điều hòa.
- Cởi bỏ bớt quần áo, dùng khăn ướt hoặc đá lạnh chườm vào cổ, nách, bẹn để hạ nhiệt.
- Cho uống nước mát từng ngụm nhỏ, ưu tiên nước bù điện giải nếu có.
- Theo dõi dấu hiệu tỉnh táo, nhịp thở và mạch tim, tránh để người bệnh gắng sức hoặc di chuyển nhiều.
- Gọi cấp cứu ngay nếu có dấu hiệu nặng như mê sảng, co giật, bất tỉnh hoặc thân nhiệt không giảm.
Hoặc