Trong môi trường công việc hiện đại, trí tuệ cảm xúc (EQ) ngày càng được xem trọng không kém gì trí tuệ logic (IQ) hay kỹ năng chuyên môn. Một người có EQ cao thường biết cách điều chỉnh cảm xúc, ứng xử khéo léo và tạo dựng các mối quan hệ tích cực, từ đó mở rộng cơ hội nghề nghiệp.
Ngược lại, những ai EQ thấp dễ mắc phải nhiều sai lầm trong giao tiếp, khiến con đường phát triển sự nghiệp trở nên gập ghềnh, thậm chí đánh mất những cơ hội quý giá. Dưới đây là 5 sai lầm điển hình.
1. Nói thẳng quá mức, thiếu tinh tế
Thẳng thắn trong công việc là cần thiết, nhưng người EQ thấp thường rơi vào cực đoan: nói gì nghĩ nấy mà không cân nhắc bối cảnh hay cảm xúc của người nghe. Ví dụ, thay vì góp ý “bản báo cáo này có thể cải thiện thêm ở phần số liệu”, họ lại thốt ra “bản báo cáo quá tệ, chẳng ra gì cả”.
Cách nói thiếu tinh tế này dễ khiến đồng nghiệp cảm thấy bị xúc phạm, gây mâu thuẫn ngầm và làm giảm sự hợp tác. Trong khi đó, tại nơi làm việc, hiệu quả thường đến từ tinh thần đồng đội. Một lời nói vụng về có thể khiến người khác khép lại cánh cửa hợp tác, làm bạn mất đi sự hỗ trợ cần thiết để thăng tiến.
2. Không kiểm soát được cảm xúc
Một trong những biểu hiện rõ rệt nhất của người EQ thấp là dễ nóng nảy, bộc lộ sự khó chịu ngay khi không vừa ý. Họ có thể gắt gỏng trong cuộc họp, cau có khi bị góp ý, hoặc tỏ thái độ thờ ơ nếu ý kiến không được lắng nghe.
Trong mắt lãnh đạo và đồng nghiệp, những người này thường bị đánh giá là “khó làm việc cùng” hoặc “thiếu chuyên nghiệp”. Nhiều nghiên cứu về môi trường công sở đã chỉ ra rằng: sự kiểm soát cảm xúc kém là một trong những nguyên nhân hàng đầu khiến nhân viên bị loại khỏi các vị trí quản lý. Bởi lẽ, nhà quản lý không chỉ cần năng lực chuyên môn mà còn phải biết giữ bình tĩnh, truyền năng lượng tích cực cho đội ngũ.
3. Chỉ biết nói, không biết lắng nghe
Người EQ thấp thường tập trung vào việc chứng minh bản thân, muốn ý kiến của mình là đúng và được công nhận, trong khi lại xem nhẹ kỹ năng lắng nghe. Họ hay ngắt lời, chen ngang, hoặc vội vàng phản bác khi người khác chưa nói hết.
Thói quen này không chỉ gây khó chịu mà còn làm mất đi nhiều thông tin quan trọng. Trong một cuộc họp, có khi điều đồng nghiệp chia sẻ chứa đựng những dữ liệu hữu ích, nhưng người EQ thấp lại bỏ lỡ vì quá mải thể hiện. Lâu dần, họ sẽ bị gắn mác “thiếu hợp tác”, khó được tin tưởng giao nhiệm vụ lớn.
Ở môi trường doanh nghiệp, sự lắng nghe là yếu tố giúp phát hiện nhu cầu thật sự của khách hàng, thấu hiểu khó khăn của đồng nghiệp, từ đó đưa ra giải pháp phù hợp. Việc chỉ biết nói mà không chịu nghe đồng nghĩa với việc tự đánh mất nhiều cơ hội nghề nghiệp.
4. Phản ứng phòng thủ khi bị góp ý
Một sai lầm phổ biến khác là phản ứng tiêu cực khi nhận phản hồi. Người EQ thấp thường coi lời góp ý là sự chỉ trích cá nhân, dễ nổi nóng hoặc lập tức đưa ra lý do biện minh. Họ hiếm khi nhìn nhận phản hồi như cơ hội để cải thiện bản thân.
Ví dụ, khi sếp nhận xét “bạn cần chú ý hơn đến chi tiết”, thay vì lắng nghe và điều chỉnh, người EQ thấp lại đáp trả “em đã làm hết sức rồi, sếp không hiểu hoàn cảnh”. Cách phản ứng này khiến lãnh đạo ngần ngại khi trao cơ hội mới, bởi họ lo nhân viên sẽ không sẵn sàng học hỏi hoặc phát triển.
Trong khi đó, những người biết tiếp nhận góp ý với thái độ cầu thị thường ghi điểm lớn. Sự trưởng thành trong cách phản ứng trước phản hồi chính là dấu hiệu của EQ cao, giúp họ được đánh giá cao và thăng tiến nhanh chóng.
5. Không biết tạo dựng mối quan hệ
Công việc không chỉ là hoàn thành nhiệm vụ cá nhân mà còn là sự kết nối trong mạng lưới quan hệ. Người EQ thấp thường thiếu sự quan tâm đến cảm xúc của người khác, ít khi chủ động hỏi han, xây dựng mối liên kết. Họ có xu hướng khép kín, chỉ lo “xong việc mình” mà bỏ qua yếu tố đồng đội.
Chính vì vậy, dù có năng lực chuyên môn tốt, họ vẫn khó được ghi nhận. Bởi lẽ, ở nhiều tổ chức, cơ hội thăng tiến không chỉ phụ thuộc vào kết quả công việc mà còn dựa trên khả năng phối hợp và tinh thần gắn kết. Một nhân viên giỏi nhưng tách biệt sẽ ít được lựa chọn hơn so với người biết kết nối, lan tỏa tinh thần đồng đội.
Trong bối cảnh hiện nay, “networking” – kỹ năng xây dựng mạng lưới quan hệ – là chìa khóa để mở ra nhiều cơ hội nghề nghiệp. Người EQ thấp bỏ qua yếu tố này sẽ vô tình tự thu hẹp con đường phát triển của mình.
Giao tiếp là nghệ thuật quan trọng trong công việc, và trí tuệ cảm xúc chính là nền tảng giúp nghệ thuật đó trở nên hiệu quả. Những sai lầm như nói thẳng thiếu tinh tế, không kiểm soát cảm xúc, không lắng nghe, phản ứng phòng thủ và bỏ qua mối quan hệ là các “cái bẫy” thường gặp của người EQ thấp. Nếu không sớm điều chỉnh, họ rất dễ đánh mất những cơ hội nghề nghiệp quý báu, thậm chí bị chững lại trên hành trình sự nghiệp.
Ngược lại, một khi học cách lắng nghe, điều tiết cảm xúc, ứng xử khéo léo và biết xây dựng mối quan hệ, mỗi cá nhân sẽ mở ra cánh cửa mới, không chỉ để thành công trong công việc mà còn để phát triển bền vững trong cuộc sống.
Hoặc