Trình cơ chế đặc biệt xây cao tốc Vinh - Thanh Thủy trong 4 năm

Phó thủ tướng Bùi Thanh Sơn trình bày tờ trình chủ trương đầu tư dự án cao tốc Vinh - Thanh Thủy. Ảnh: Quochoi.vn.

Chiều 3/12, thừa ủy quyền của Thủ tướng, Phó thủ tướng Bùi Thanh Sơn đã trình Quốc hội tờ trình về chủ trương đầu tư dự án xây dựng đường bộ cao tốc Vinh - Thanh Thủy (Nghệ An).

Theo lãnh đạo Chính phủ, hiện nay, kết nối theo hướng Đông Tây là một trong các định hướng quan trọng trong chiến lược phát triển hạ tầng giao thông vận tải của đất nước, đặc biệt là việc kết nối quốc tế với nước bạn Lào.

Đưa vào vận hành trong năm 2029

Tuyến cao tốc Hà Nội - Viêng Chăn là tuyến đường quan trọng kết nối kết cấu hạ tầng, kinh tế 2 nước, kết nối Thủ đô Hà Nội (Việt Nam) với Thủ đô Viêng Chăn (Lào). Đoạn tuyến cao tốc Hà Nội - Viêng Chăn đang dần được hình thành, đoạn qua địa phận Việt Nam dài khoảng 370 km, trong đó bao gồm đoạn đi trùng với cao tốc Bắc - Nam phía Đông dài 310 km đã được Chính phủ chỉ đạo Bộ Xây dựng triển khai đầu tư, hoàn thành đưa vào khai thác năm 2025. Đoạn tuyến cao tốc Vinh - Thanh Thủy (Nghệ An) dài 60 km chưa đầu tư.

Theo Chính phủ, việc sớm đầu tư dự án là cần thiết để thực hiện mục tiêu phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đồng bộ, hiện đại, đồng thời tăng cường quan hệ giữa Việt Nam và Lào, từng bước hoàn thiện và phát triển mạng lưới hạ tầng giao thông kết nối hạ tầng, kinh tế giữa 2 nước.

Việc đầu tư dự án cũng để cải thiện thiện năng lực cạnh tranh của quốc gia nói chung và vùng Bắc Trung bộ nói riêng; từng bước hoàn thành tuyến đường kết nối Đông - Tây trong khu vực theo quy hoạch…

Theo tờ trình, dự án cao tốc Vinh - Thanh Thủy có tổng mức đầu tư khoảng 23.940 tỷ đồng, thực hiện trong 4 năm từ 2026 và hoàn thành đưa vào vận hành, khai thác trong năm 2029.

Để đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng và phù hợp với các quy định của Luật Đất đai 2024; Luật Đầu tư công, Chính phủ đề xuất phân chia dự án thành các dự án thành phần để triển khai, gồm dự án thành phần về đầu tư xây dựng và các dự án thành phần về bồi thường, hỗ trợ, tái định.

Chính phủ cũng đề xuất các nhóm cơ chế, chính sách thuộc thẩm quyền của Quốc hội nhằm đẩy nhanh tiến độ thực hiện và cân đối nguồn vốn. Trong đó, đề xuất 3 cơ chế, chính sách gồm: Thẩm định khả năng cân đối vốn cho dự án; chỉ định thầu; và bãi đổ chất thải rắn xây dựng và tầng đất mặt của đất chuyên trồng lúa nước.

Dự án cao tốc Vinh - Thanh Thủy có điểm đầu giao với đường cao tốc Bắc - Nam phía Đông, tỉnh Nghệ An; điểm cuối kết nối vào Khu kinh tế cửa khẩu Thanh Thủy. Dự án đề xuất đầu tư với quy mô 4 làn xe, giải phóng mặt bằng theo quy mô quy hoạch 6 làn xe, đáp ứng tiêu chuẩn đường cao tốc với vận tốc thiết kế 80-100 km/h. Tổng diện tích đất sơ bộ khoảng 648 ha.

Nghiên cứu thêm phương thức đầu tư đối tác công - tư

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi cho biết cơ quan thẩm tra nhất trí về sự cần thiết đầu tư dự án với những lý do đã nêu. Tuy nhiên, có ý kiến đề nghị bổ sung, làm rõ nhu cầu vận tải trên hành lang kinh tế Đông - Tây và tuyến Vinh - Thanh Thủy trong từng giai đoạn để làm rõ hơn sự cần thiết, cấp thiết đầu tư dự án.

Theo Quy hoạch mạng lưới đường bộ thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, tuyến cao tốc Vinh - Thanh Thủy có chiều dài khoảng 85 km, quy mô 6 làn xe, tuy nhiên giai đoạn này chỉ đầu tư 60 km, quy mô 4 làn xe. Do đó, đề nghị cơ quan soạn thảo bổ sung, làm rõ.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi trình bày báo cáo thẩm tra. Ảnh: Quochoi.vn.

Đồng thời, rà soát kỹ lưỡng, lựa chọn phương án tuyến tối ưu, kết nối thuận lợi với cảng biển, cảng hàng không, các khu công nghiệp, du lịch, trung tâm logistics và đầu tư xây dựng hệ thống trạm dừng nghỉ, hệ thống giao thông thông minh (ITS), nút giao, các công trình phụ trợ, đồng bộ để bảo đảm hiệu quả.

Ủy ban Kinh tế Tài chính cũng cơ bản tán thành đầu tư dự án theo hình thức đầu tư công nhưng có ý kiến đề nghị nghiên cứu đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP), góp phần thu hút và huy động nguồn lực xã hội, giảm áp lực cho ngân sách Nhà nước trong bối cảnh giai đoạn 2025-2030 phải ưu tiên nguồn lực cho nhiều công trình trọng điểm.

Cơ quan thẩm tra cũng đề nghị đề nghị làm rõ hơn cơ sở tính toán sơ bộ tổng mức đầu tư dự án và so sánh với các dự án tương tự trong khu vực; đề nghị Chính phủ căn cứ Luật Đầu tư công hiện hành báo cáo bổ sung việc thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn của Dự án.

Với 3 nhóm cơ chế, chính sách đặc biệt cho dự án, ông Mãi cho biết cơ bản các cơ chế, chính sách đặc biệt này đã được Quốc hội cho phép áp dụng đối với một số dự án quan trọng quốc gia thời gian qua, do đó đề xuất của Chính phủ là có cơ sở. Ngoài ra, đề nghị Chính phủ khẩn trương báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, cho ý kiến chỉ đạo về việc đầu tư dự án theo Quy chế số 01-QC/TW ngày 28/7/2021 của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị và Ban Bí thư khóa XIII.