*Bài viết thể hiện quan điểm của chị Trần Thị Hoà - một phụ huynh có 2 con đang học cấp 3 và cấp 1 tại TP. Nam Định
Một bức ảnh cũ và những bình luận lệch lạc đến quen thuộc
Tối qua, khi lướt Facebook, tôi lại bắt gặp một bức ảnh cũ – rất cũ. Một lớp học vào buổi tổng kết cuối năm. Các học sinh đứng trên bục giảng, cười rạng rỡ, tay giơ cao những tấm giấy khen. Ở hàng ghế dưới, một em ngồi lại, đối diện với cả lớp, với một dáng vẻ bình thản, không buồn bã, không náo nhiệt. Em không tham gia vào bức ảnh chung, cũng không có giấy khen trên tay.
Tôi không lạ gì bức ảnh này. Nó gần như trở thành "ảnh mùa tổng kết quốc dân", cứ đến tháng 5, tháng 6 lại xuất hiện. Nhưng điều khiến tôi không yên mỗi lần bức ảnh ấy trở lại, không phải là em học sinh ngồi dưới, mà là những bình luận đi kèm:
"Thằng đó sau này làm sếp hết mấy đứa kia";
"Học giỏi để đi làm thuê à? Học dốt mới khởi nghiệp giàu có nhé";
"Thời tôi, toàn mấy đứa bỏ học giờ làm chủ cả đám giỏi";
Người ta nói với một sự khoái trá rất lạ. Như thể việc không được khen thưởng ở trường là điều gì đó đáng tự hào. Như thể những đứa trẻ đang cười vui vì thành tích học tập kia chỉ đang sống một giai đoạn tạm bợ, còn "đứa ngồi lại" mới là biểu tượng cho một tương lai rực rỡ.
Bức ảnh này năm nào cũng xuất hiện trên mạng xã hội cùng những bình luận khiến tôi không hiểu nổi
Coi thường sự học – thứ tư tưởng còn độc hại hơn cả áp lực thành tích
Tôi là một người mẹ. Tôi chưa bao giờ ép con mình phải đứng nhất lớp hay giành giải này giải nọ. Nhưng tôi luôn dạy con: học là để biết cố gắng, để rèn luyện kỷ luật, để hiểu rằng trên đời này không có điều gì đến một cách dễ dàng nếu không bỏ công sức. Kiến thức không tự nhiên đến, và thành công không phải là một canh bạc.
Vì vậy, tôi thấy buồn – và lo – khi những bình luận kia lặp lại năm này qua năm khác như một "triết lý sống" ngầm của người lớn: rằng học giỏi không quan trọng, rằng thành công không cần kiến thức, rằng làm chủ chỉ cần... liều lĩnh. Chúng ta đang gieo vào đầu con trẻ một ảo tưởng ngọt ngào nhưng rỗng ruột: cứ cần mơ lớn, còn lại không cần nỗ lực.
Tôi không phủ nhận việc có những người từng học không giỏi nhưng vẫn thành công. Nhưng họ là những người không ngừng học hỏi trong đời sống. Họ thất bại, họ đứng dậy, họ tự học – thậm chí chăm chỉ hơn bất kỳ ai từng giỏi trong lớp học. Và quan trọng nhất, họ không bao giờ lấy việc "từng học dở" để tự hào, càng không dùng nó để hạ thấp sự nỗ lực của người khác.
Nguy hiểm thay, giờ đây một bộ phận người lớn lại đang truyền cho con trẻ một tư tưởng còn độc hại hơn cả áp lực thành tích: rằng không cần học cũng có thể thành công, rằng người ngồi lại phía dưới mới là "ông chủ tương lai", còn những người đứng trên bục chỉ là "học để đi làm thuê".
Điều con cần không phải là ảo tưởng, mà là sự cố gắng thật sự
Tôi không biết em học sinh trong bức ảnh đang nghĩ gì khi ngồi yên như thế. Có thể em bình thường thôi, chẳng có cảm xúc gì đặc biệt. Nhưng điều đáng sợ là chúng ta – người lớn – lại lấy hình ảnh của em để gán ghép vào đó đủ kiểu suy luận, rồi dùng nó làm công cụ để biện minh cho một lối sống không lành mạnh: lười học, thiếu kỷ luật nhưng ảo tưởng về thành công.
Làm ơn, nếu bạn là phụ huynh như tôi – xin đừng bình luận như vậy nữa. Không chỉ vì chúng làm tổn thương những đứa trẻ đang cố gắng từng ngày, mà còn bởi vì những lời ấy có thể sẽ gieo vào lòng con trẻ niềm tin sai lệch: rằng học giỏi là vô nghĩa, rằng nỗ lực là điều thừa thãi.
Chúng ta không cần con trở thành học sinh xuất sắc nhất lớp. Nhưng chúng ta cần con hiểu rằng: sống là phải nỗ lực, là phải tôn trọng sự học, là phải có trách nhiệm với tương lai chính mình.
Hoặc