Khi nào thức khuya trở thành mối đe dọa với tính mạng
Theo bài đăng tổng hợp mới đây trên báo Sức khỏe & cuộc sống Trung Quốc (Life Times) cùng ý kiến của nhiều chuyên gia tim mạch, việc thức khuya kéo dài có thể khiến nguy cơ đột tử tim mạch tăng vọt, đặc biệt khi xuất hiện những dấu hiệu nguy hiểm sau.
Bác sĩ Hoắc Hiểu Xuyên, Phó Trưởng khoa Bệnh mạch máu não - Bệnh viện An Trinh (Đại học Y Thủ đô Bắc Kinh), cho biết: “Bản thân việc thức khuya chưa chắc đã trực tiếp gây đột tử, nhưng nó là chất xúc tác khiến các yếu tố nguy cơ tim mạch bùng phát. Khi cơ thể rơi vào bốn tình trạng dưới đây, bạn cần lập tức dừng mọi công việc và nghỉ ngơi.”
1. Ngủ dưới 4 tiếng mỗi đêm trong hơn 3 ngày liên tiếp
Điều này tương đương với việc bắt trái tim hoạt động ở “vận tốc cao” suốt 72 giờ không nghỉ. Mỗi nhịp tim là một lần tế bào cơ tim co giãn và mài mòn. Trong giấc ngủ bình thường, các tế bào này có thể được phục hồi tới 40%, nhưng khi thiếu ngủ, quá trình sửa chữa gần như dừng lại.
Nghiên cứu cho thấy, trong trạng thái này, nhu cầu oxy của tim tăng gấp 3 lần, trong khi nguy cơ co thắt mạch máu tăng gấp 5 lần.
2. Thức trắng suốt 24 giờ mà không ngủ bù
Thí nghiệm trên người khỏe mạnh cho thấy, sau một đêm không ngủ, huyết áp có thể tăng thêm 15–20 mmHg, độ nhớt của máu tăng 20%. Khi đó, chỉ cần leo một tầng cầu thang cũng có thể khiến tim vượt quá ngưỡng chịu đựng, làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim.
3. Ngủ ít hơn 6 tiếng mỗi ngày trong thời gian dài
Ngủ ít kết hợp với các bệnh mạn tính như tăng huyết áp, tiểu đường sẽ gây tổn thương nội mạc mạch máu, làm tăng các yếu tố viêm trong máu. Khi đó, mảng xơ vữa hình thành nhanh hơn và dễ vỡ hơn. Nếu kèm theo thói quen hút thuốc, béo phì hoặc ăn quá mặn, quá cay, mảng xơ vữa có thể nứt ra, gây tắc nghẽn mạch vành đột ngột. Đây là những nguyên nhân hàng đầu của đột tử tim mạch.
4. Thức khuya cộng thêm áp lực công việc hoặc vận động mạnh
Sau khi thức đêm, hệ thần kinh giao cảm luôn ở trạng thái hưng phấn. Nếu tiếp tục chịu thêm áp lực, căng thẳng hoặc vận động gắng sức, nồng độ hormone noradrenaline (một chất kích thích tim) sẽ tăng vọt, dễ dẫn đến rối loạn nhịp tim nguy hiểm.
Khi tim “hẫng” một nhịp - dấu hiệu không nên xem nhẹ
Nhiều người khi thức khuya sẽ có cảm giác tim “hẫng” hoặc “lỡ nhịp” một cái. Theo bác sĩ Dương Vĩ, Phó Trưởng khoa Tổng hợp - Bệnh viện Tuyên Vũ (Đại học Y Thủ đô Bắc Kinh), hiện tượng này gọi là ngoại tâm thu (early beat), một dạng rối loạn nhịp tim khá phổ biến.
Có hai loại “ngoại tâm thu”, trong đó “ngoại tâm thu chức năng” là triệu chứng thường gặp ở người trẻ, khỏe mạnh. Xảy ra do căng thẳng, mệt mỏi, sử dụng caffeine, rượu, thuốc lá, hoặc do thức khuya kéo dài. Thường không nguy hiểm. Tuy nhiên, “ngoại tâm thu bệnh lý” sẽ xảy ra thường xuyên, gây hồi hộp, tức ngực, khó thở. Nếu ghi điện tâm đồ 24 giờ (Holter) cho thấy hàng chục nghìn nhịp ngoại tâm thu mỗi ngày thì chúng ta cần nhanh chóng điều trị.
Các chuyên gia nhắc nhở, mọi người không nên thức khuya, tránh chất kích thích, bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia. Đặc biệt, ai cũng cần duy trì vận động nhẹ nhàng, ăn uống thanh đạm, tăng cường cá, rau xanh và trái cây tươi. Người có biểu hiện sớm nên khám tim mạch định kỳ để được phát hiện và điều trị kịp thời.
Nếu sau khi thức khuya, bạn cảm thấy kiệt sức, ngủ nhiều vẫn không hồi phục, kèm đau tức ngực như bị đè nặng, đau lan ra vai trái hoặc cằm, đổ mồ hôi lạnh, tay chân lạnh, buồn nôn, khó thở, hãy ngồi nghỉ ngay và gọi cấp cứu. Đây có thể là dấu hiệu của cơn nhồi máu cơ tim cấp, cấp cứu chậm vài phút cũng có thể nguy hiểm đến tính mạng.
7 thói quen giúp người thường xuyên thức khuya bảo vệ tim mạch
Theo bác sĩ Bạc Thế Ninh, Trưởng khoa Hồi sức - Bệnh viện Đại học Bắc Kinh, Trung Quốc, nếu vì công việc buộc phải thức khuya, bạn nên duy trì các thói quen sau để giảm hại cho tim mạch:
- Thức khuya có quy luật: Cố định giờ làm và giờ ngủ, kể cả cuối tuần, giúp đồng hồ sinh học ổn định.
- Không ăn khuya: Ăn đêm làm rối loạn chuyển hóa đường và chất béo, tăng nguy cơ tiểu đường và béo phì. Nếu quá đói, nên ăn nhẹ bằng ngũ cốc nguyên hạt, trứng, sữa hoặc trái cây.
- Không ngồi lâu: Cứ 2-3 giờ nên đứng dậy đi lại 10 phút để tránh ứ trệ tuần hoàn và huyết khối.
- Bổ sung giấc ngủ ngắn: Dù chỉ 10-20 phút ngủ trưa cũng giúp cơ thể phục hồi năng lượng.
- Ăn nhiều thực phẩm chống oxy hóa: Rau củ quả màu đậm (cải tím, việt quất, dâu tây), trà xanh, hạt óc chó giúp giảm tác hại oxy hóa sau khi thiếu ngủ.
- Tập thể dục vừa phải: Sau khi ngủ bù và hồi phục, nên vận động nhẹ để cải thiện tuần hoàn và giảm căng thẳng.
- Uống đủ nước: Thức khuya làm cơ thể mất nước, nên uống thêm nước lọc, trà nhạt, nước mật ong, nước táo tàu hay canh đậu xanh để thanh nhiệt, giải độc.
(Theo Tân Hoa Xã)
Hoặc