65 ngày trong bóng tối
Hoàng hôn ngày thứ Ba (18/11) khép lại cũng là khoảnh khắc cuối cùng mặt trời xuất hiện tại Utqiagvik ở Alaska trong năm. Từ đó cho đến ngày 22/1/2026, thị trấn cực bắc nước Mỹ sẽ sống trong 65 ngày không mặt trời, chỉ còn lại bóng tối, ánh chạng vạng tím mờ và cực quang.
Nằm ở 71,17 độ vĩ bắc, thị trấn Utqiagvik - trước đây mang tên Barrow - là cộng đồng cư trú thường trực cực bắc của Mỹ. Cách Vòng Bắc Cực khoảng 530km và nằm sát bờ biển Bắc Băng Dương, khiến Utqiagvik hàng năm đều trải qua hiện tượng đặc biệt: đêm Bắc Cực kéo dài hơn 2 tháng.
Sự biến mất của mặt trời không phải điều kỳ bí, mà đến từ “hình học vũ trụ”: Trái đất nghiêng 23,5 độ so với trục quay. Khi Bắc bán cầu xoay ra xa mặt trời trong giai đoạn từ thu phân tới xuân phân, ánh sáng lần lượt rút khỏi các vùng cực.
Màn đêm bao phủ suốt 65 ngày tại Utqiagvik
Vị trí quá gần cực bắc khiến Utqiagvik không thể đón được cả đĩa mặt trời, dù Trái đất vẫn quay đều mỗi ngày. Từ đó, toàn bộ thị trấn chìm trong bóng tối suốt 65 ngày, chỉ có một dải sáng le lói ở rìa chân trời phía nam vào giữa trưa, cùng những đợt cực quang xanh lục quét qua bầu trời đêm.
Với khoảng 5.000 cư dân, đêm cực không chỉ là thiếu ánh sáng mà là sự thay đổi nhịp sống sâu sắc. Nhiệt độ mùa này thường xuyên rơi xuống dưới dưới -18 độ C, gió lạnh thốc từ Bắc Băng Dương khiến mọi chuyến ra ngoài trở nên khắc nghiệt. Thời gian kéo dài trong bóng tối cũng làm rối loạn đồng hồ sinh học, buộc người dân phải dựa vào ánh đèn hoặc thiết lập nhịp thời gian giả để giữ thói quen sinh hoạt.
Trong khoảng tối ấy, khí quyển phía trên Utqiagvik lại bước vào một hành trình khác là sự hình thành và tăng cường của xoáy cực - vòng xoáy khổng lồ của khối khí lạnh tầng bình lưu tập trung trên cực bắc.
Bóng tối kéo dài làm tầng bình lưu càng lạnh hơn, góp phần duy trì vòng xoáy này, qua đó ảnh hưởng tới thời tiết của cả Bắc bán cầu. Từ các đợt bão tuyết ở Mỹ đến không khí lạnh tràn xuống châu Á, tất cả đều ít nhiều mang dấu ấn của xoáy cực đang cuộn mình phía trên Utqiagvik.
Đến đông chí ngày 21/12, ngay cả lúc “trưa”, mặt trời vẫn nằm khoảng 4,7 độ dưới đường chân trời - một con số cho thấy mùa đông ở đây sâu đến mức nào. Nhưng cũng chính chuyển động nghiêng ấy của Trái đất sẽ đảo ngược hoàn toàn khi mùa xuân trở lại.
Từ tháng 5 đến đầu tháng 8, người dân Utqiagvik bước vào mùa hè trắng đêm. Mặt trời treo lơ lửng trên bầu trời 24 giờ mỗi ngày, không hề lặn suốt hơn 80 ngày.
Dù sống gần như nửa năm trong cực đoan ánh sáng, một nửa là đêm dài, một nửa là ngày bất tận, tổng số giờ nắng trong năm ở Utqiagvik lại xấp xỉ những nơi cách xa như Miami (Mỹ) hay Sydney (Australia).
Cuộc sống khi không có mặt trời
Myron McCumber, cùng vợ Susan McCumber, điều hành một nhà nghỉ 12 phòng ở Utqiagvik, Alaska. Nói về cuộc sống ở Alaska, Myron McCumber cho biết: "Người Alaska có xu hướng là những người có suy nghĩ khá độc lập. Dù vẫn thuộc Mỹ nhưng cuộc sống ở đây khá tách biệt".
Người dân chuẩn bị cho việc sống thiếu mặt trời này hàng năm bằng cách uống bổ sung Vitamin D hoặc dựa vào "ánh sáng hạnh phúc". Họ có thể dựa vào ánh sáng của mặt trăng và Bắc Cực quang. Vào mùa đông ở đây, nếu ra ngoài mà không đeo găng tay, các ngón tay của bạn có thể bị tê cóng trong vòng vài phút. Người lớn không bao giờ để trẻ em ra ngoài một mình mà không có sự giám sát.
Khi không có mặt trời, cuộc sống hàng ngày của người dân nơi đây vẫn tiếp diễn, họ tìm cách thích nghi với hiện tượng đêm vùng cực. Trong khi đó, khách du lịch từ nhiều nơi trên thế giới vẫn đổ về đây để quan sát các hiện tượng.
Cách duy nhất để đến nơi này là bằng đường hàng không, vì không có con đường bộ nào. Thực phẩm và đồ dùng thường ngày ở Utqiagvik được bán với giá cao hơn những nơi khác. Một chai nước ép việt quất nhỏ có giá 10 USD. Trung bình, mỗi tuần một hộ gia đình có thể mất đến 500 USD tiền thực phẩm. Phần lớn người dân ở đây là nhân viên chính phủ, các nhà khoa học... Thu nhập bình quân mỗi năm của họ khoảng 83.000 USD. Vì vậy, mọi người đều có thể sống thoải mái với chi phí đắt đỏ ở Utqiagvik.
Tuyết phủ trắng xóa do nhiệt độ xuống cực thấp vào mùa đông
Người dân ở đây thường xuyên ăn cơm ba bữa: sáng - trưa - tối. Các món ăn của họ thường là bánh ngọt, cơm và cá. Ngoài ra, thị trấn cũng có một số nhà hàng phục vụ những người không thích nấu nướng. Dù vậy, giá đồ ăn ở nhà hàng cũng được đánh giá là cao, giá xăng cũng tương tự.
Có một nhà thờ lớn tại đây. Vào những ngày nhiệt độ âm 35 độ C, rất ít người tới nghe giảng. Nhưng khi thời tiết âm 25 độ C, lượng người dân đến rất đông. Cũng vì nhiệt độ khắc nghiệt, cuộc sống ở thị trấn khá buồn tẻ. Một cảnh sát nói rằng nhiều người không quen có thể bị trầm cảm. "Nơi này có thể vô cùng khó sống với những người không sinh ra, lớn lên ở đây", một cảnh sát Utqiagvik cho biết. Anh đến từ bang Oregon và nói rằng mình rất nhớ cây cối, núi đồi.
Dù vậy, thị trấn có một cộng đồng đoàn kết. Phần lớn mọi người đều quen biết nhau. Bất chấp thời tiết khắc nghiệt, người dân địa phương tin rằng đây là nơi tốt để họ nuôi dạy con cái. Một giáo viên địa phương cho biết cô rất vui vì lũ trẻ tốt nghiệp từ trường học ở đây và chúng được lớn lên trong cộng đồng này.
Khi tới thị trấn, một trong các hoạt động mà du khách thường tham gia là mua tour tham quan lãnh nguyên. Sau đó, bạn có thể tới Trung tâm Di sản Iñupiat, đến bãi biển Barow và nhảy xuống tắm trong làn nước lạnh giá. Đây là một trải nghiệm mà nhiều người đã tự hào kể lại cho bạn bè mình. Nếu đến vào tháng 6, bạn có thể tham gia vào lễ hội Nalukataq. Đây là hoạt động kỷ niệm kết thúc mùa săn cá voi hàng năm. Mùa thu hoạch càng thành công, lễ hội càng kéo dài.
Point Barrow là điểm du lịch nổi tiếng tại thị trấn. Nó là một mũi đất nằm trên bờ biển Bắc Cực và là điểm gần cực bắc nhất của nước Mỹ. Đường đến nơi này được Insider cảnh báo là không an toàn, du khách cần cẩn trọng. Dù vậy, nhiều du khách vẫn đổ xô đến thăm điểm cuối của con đường gần cực bắc nhất này.
Hoặc