Quần đảo Cát Bà với các giá trị địa chất, địa mạo độc đáo: cấu trúc địa chất karst hàng triệu năm, hệ sinh thái biển, rừng nhiệt đới, rạn san hô, hang động cổ, cùng quần thể voọc Cát Bà loài linh trưởng đặc hữu gần như không tồn tại ở bất cứ nơi nào khác. Tất cả tạo nên một "giá trị độc bản", mà kinh tế di sản luôn coi là nền tảng quan trọng nhất.
Danh hiệu UNESCO đồng nghĩa với việc Cát Bà xuất hiện trên bản đồ du lịch quốc tế với chuẩn mực chất lượng khắt khe, được thẩm định định kỳ, được quản lý theo tiêu chuẩn bảo tồn nghiêm ngặt. Đây là yếu tố hấp dẫn các dòng vốn đầu tư dài hạn những nhà đầu tư muốn gắn tên tuổi với sự bền vững.
Theo báo cáo thống kê của đặc khu Cát Hải trong tháng 10, du lịch Cát Bà đón hơn 136.000 lượt khách quốc tế. Qua đó, nâng tổng số khách quốc tế đến Cát Bà từ đầu năm đến nay đạt hơn 1,12 triệu lượt, đạt 97,5% kế hoạch đón khách quốc tế năm 202. Từ khi Cát Bà được ghi danh, lượng tìm kiếm quốc tế về điểm đến này theo thống kê từ các nền tảng du lịch tăng mạnh. Sự độc đáo của cảnh quan khiến Cát Bà được đưa vào danh sách ưu tiên của nhiều hãng lữ hành quốc tế theo các tuyến du lịch xanh, du lịch nghiên cứu khoa học và du lịch trải nghiệm. Điều này mở ra cơ hội đưa Hải Phòng lên vị thế mới, không chỉ là thành phố cảng mà là trung tâm du lịch sinh thái hàng đầu khu vực.
Báo cáo Chính trị trình Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hải Phòng lần thứ nhất, nhiệm kỳ 2025 - 2030 đề ra chỉ tiêu, đến năm 2030 thu hút khách du lịch đạt 25 triệu lượt. 1 trong 5 đột phá chiến lược được xác định là xây dựng Hải Phòng trở thành trung tâm du lịch biển, văn hóa và di sản tầm khu vực, quốc tế, với các sản phẩm du lịch đặc trưng gắn với bản sắc văn hóa - lịch sử, tài nguyên biển đảo và nông thôn. Phát huy giá trị và vai trò động lực của Cát Bà, Đồ Sơn, Côn Sơn - Kiếp Bạc để phát triển kinh tế xanh, du lịch bền vững, lan tỏa hình ảnh thành phố Cảng văn minh, thân thiện, đáng sống.
Lợi thế cạnh tranh lớn nhất của Cát Bà nằm ở chỗ: nhiều địa phương có bãi biển; nhưng rất ít nơi có một hệ sinh thái hoàn chỉnh, nguyên bản, được quốc tế chứng thực và bảo vệ bằng một khung pháp lý di sản toàn cầu. Đây chính là "định vị mềm" nhưng lại mang giá trị kinh tế đầy tiềm năng
Ảnh Giang Linh
Kinh tế di sản không đơn thuần là mở cửa đón khách, bán vé hay đầu tư thêm khu nghỉ dưỡng. Một nền kinh tế di sản đúng nghĩa đòi hỏi sự kết hợp của bảo tồn, sáng tạo giá trị mới và tạo sinh kế dài hạn cho cộng đồng.
Theo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch thành phố Hải Phòng: Thành phố đặt ra tiêu chí phát triển theo chuẩn quốc tế: tăng trưởng không làm tổn hại di sản. Điều này thể hiện ở việc kiểm soát sức chứa du lịch, giám sát chất lượng môi trường biển, phát triển vận tải xanh như tàu điện gió, tàu điện mặt trời, hạn chế rác thải nhựa, đồng thời yêu cầu các nhà đầu tư tuân thủ đánh giá tác động môi trường nghiêm ngặt. Mô hình này tương đồng với cách mà nhiều di sản thế giới như Jeju (Hàn Quốc), Halong Bay (giai đoạn 2) hay Palawan (Philippines) đang áp dụng.
Đồng thời thành phố dành ưu tiên cho cộng đồng địa phương, yếu tố mà kinh tế di sản đòi hỏi như một trụ cột bắt buộc. Người dân được tạo điều kiện chuyển đổi sinh kế: từ đánh bắt ven bờ sang làm du lịch sinh thái, homestay xanh, sản phẩm trải nghiệm truyền thống, hoặc dịch vụ ẩm thực bản địa. Khi người dân được hưởng lợi trực tiếp, họ trở thành người bảo vệ di sản tự nhiên hiệu quả nhất.
Ở tầm chiến lược, Quần đảo Cát Bà còn giúp Hải Phòng tái định vị hình ảnh đô thị: không chỉ là thành phố công nghiệp cảng biển, mà là thành phố có tư duy phát triển dựa trên tài nguyên tự nhiên, thân thiện với môi trường và gắn kết với tiêu chuẩn quốc tế. Đây là cách tạo ra "sức hút mềm", giúp thành phố dễ dàng hơn trong thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao và nhà đầu tư quốc tế.
Quan trọng hơn, kinh tế di sản mang lại tính ổn định mà nhiều ngành công nghiệp khác không có. Danh hiệu UNESCO là "giấy chứng nhận" đi cùng với những giá trị tài nguyên không thể nhân bản. Và đây chính là lý do kinh tế di sản trở thành trụ cột mới trong tư duy phát triển của Hải Phòng.
Từ góc nhìn dài hạn, Cát Bà không chỉ là một điểm đến. Nó là một chiến lược. Thiên nhiên, khi được coi là một tài sản quốc gia và được quản trị như một ngành kinh tế, sẽ trở thành động lực phát triển mạnh hơn nhiều so với mọi loại tài nguyên hữu hạn. Và Hải Phòng đang có cơ hội hiếm có để chứng minh điều đó, bằng chính di sản mà thế giới đã công nhận.
Hoặc