- Ngoài việc là nhân vật trong sách "The Universal Winthin" (Vũ trụ của tâm), được biết anh còn là cố vấn của dự án. Điều gì khiến anh nhận lời tham gia dự án này?
Đây là một dự án dài hơi, ngoài yếu tố nghệ thuật còn lan tỏa giá trị sống tích cực cả về tinh thần lẫn sức khỏe.
Mối liên hệ giữa sức khỏe và âm nhạc đã được khoa học chứng minh, không phải kiến thức mới.
Một đứa trẻ được học nhạc phần lớn sẽ có tính cách điềm đạm hơn, tư duy cũng được tổ chức tốt hơn. Những bé được nghe nhạc Mozart, Bach hay Beethoven từ trong bụng mẹ cũng sẽ có những khác biệt tích cực nhất định.
- Đã lâu không nghe tin anh, tình hình công việc và sức khỏe hiện ra sao?
Mỗi người sẽ định nghĩa về "sức khỏe" khác nhau. Nếu hiểu khỏe theo nghĩa bền bỉ, dẻo dai, tôi tự thấy mình cũng tạm đủ dùng. Dĩ nhiên không thể so với các lực sĩ nâng tạ mấy trăm cân. (cười)
Tôi vẫn làm việc với các vai trò: quản lý, giảng dạy, biểu diễn, tổ chức biểu diễn, nghiên cứu khoa học và một số công việc khác liên quan đến tổ chức sự kiện mang tầm quốc gia, quốc tế.
Nhìn chung lịch trình cũng dày đặc đấy! Công việc cứ mỗi ngày một nhiều lên và dù thế nào, tôi sẽ vẫn lên sân khấu biểu diễn.
Việc bộ óc phải làm việc liên tục tiêu hao rất nhiều năng lượng và căng thẳng nhưng lại giúp mình rèn luyện để trở nên linh hoạt, dẻo dai và khoẻ lên.
- Trên hành trình theo đuổi nhạc hàn lâm, đã bao giờ anh định "lan man" sang thể loại khác?
Đến bây giờ tôi nghe nhạc trẻ nhiều đấy chứ. Những năm thập niên 1990, hồi tham gia thi cuộc thi âm nhạc quốc tế Tchaikovsky cho các nghệ sĩ trẻ, bên cạnh nghe nhạc cổ điển, tôi thích và hứng thú khi nghe những bản nhạc của Michael Jackson.
Ông là thần tượng và âm nhạc của M. Jackson mang lại tôi nguồn cảm hứng lớn về sáng tạo.
- Người đi diễn khắp thế giới như anh hẳn đã thấy và nghe nhiều điều. Anh tâm đắc nhất điều nào có ở nước bạn mà không có ở Việt Nam?
Âm nhạc hàn lâm vốn dĩ khá xa lạ với người Việt Nam. Chúng ta biết đến nhạc hàn lâm mới chỉ khoảng 70-80 năm nhưng thế giới đã có Bach, Beethoven và Mozart từ nhiều thế kỷ trước.
Vì được truyền lại và phát triển qua nhiều thế hệ, văn hóa và gu thưởng thức âm nhạc của họ rất khác chúng ta.
Những năm gần đây, tôi rất tự hào khi nhạc hàn lâm Việt Nam đã có những chuyển biến tích cực. Chúng ta đã có những dàn nhạc tốt hơn, những nhà hát đẹp và đạt chuẩn quốc tế cũng như có nhiều khán giả yêu thích nhạc cổ điển hơn.
5 - 10 năm trước, để được thưởng thức 1 vở opera, ballet chuẩn mực quốc tế, bạn sẽ phải bỏ tiền để bay sang châu Âu như Pháp, Đức hay Nhật Bản, Hàn Quốc rất tốn kém. Bây giờ, bạn không cần phải đi đâu cả, có thể thưởng thức vở Carmen, Hồ thiên nga hay nghe Dàn nhạc giao hưởng London ngay tại thủ đô Hà Nội.
Sự chuyển biến đó rất nhanh và đáng lạc quan. Dĩ nhiên, chúng ta hiểu rằng mọi thứ cần đi từng bước, không thể đốt cháy giai đoạn.
Đời sống của các nghệ sĩ piano, dàn dây, ca sĩ hay một số ngành nghề khác cũng đã tốt hơn. Chỉ cần chịu khó làm việc chăm chỉ bằng chuyên môn tốt, họ có thể có đời sống khá sung túc.
- Để trở thành một nghệ sĩ tài hoa với thành tích chói mắt, từng là "con nhà người ta" chính hiệu và giờ là "bố nhà người ta", anh phải đánh đổi những gì?
Để đạt được thành công, những mục tiêu lớn, chắc chắn phải có sự đánh đổi. Chẳng hạn hồi trẻ, tôi hầu như tập luyện cường độ cao mỗi ngày, không có nhiều thời gian chơi cùng bạn bè.
Tuy nhiên, môi trường sống khi ấy cũng không có nhiều cám dỗ gì khiến tôi sao nhãng. Siberia là vùng rất lạnh, cạnh Novosibirsk còn có nơi được mệnh danh "thành phố của những nhà bác học". Đôi lúc, tôi cảm giác như chỗ đi tu, ngoài học chẳng còn gì.
Gọi "đánh đổi" là đúng nhưng cũng là sự may mắn. Ở một nơi không có gì để chơi, vừa lạnh vừa tối, xung quanh mình toàn người giỏi, tôi như được kích hoạt tính thi đua bên trong mình, đặt họ làm mục tiêu và không ngừng cố gắng vượt qua.
Nghĩ lại, tôi thực sự biết ơn giai đoạn đó. Biết ơn gia đình và những người thầy đã cho tôi môi trường, nền tảng vững chắc ở giai đoạn đầu, từ đó phát triển tốt về sau.
- Xuất thân gia giáo, anh phải chịu những áp lực nào?
Tôi chịu áp lực rất lớn từ sự kỳ vọng từ bố - người luôn muốn con trai làm tốt nhất, đến bây giờ vẫn vậy. Tôi luôn thấy bản thân làm chưa tốt, chưa đủ, chưa hết khả năng và rất ít khi thấy bố mẹ hài lòng về mình.
Sau này lớn lên, không ở cùng gia đình nữa, tôi lại chịu những áp lực khác, có khi còn khó khăn hơn.
Mọi thứ đều có 2 mặt. Có lẽ nhờ việc chịu áp lực từ bé, trong tôi hình thành khả năng thích nghi với việc chịu áp lực. Khi vượt qua khó khăn, bạn sẽ nâng cấp, hoàn thiện bản thân hơn.
Về cơ bản, tôi cũng thích những áp lực này. Có áp lực, con người mới sản xuất ra thứ sức mạnh giúp họ thích nghi, vượt qua nó. Bùi Công Duy chơi Concerto cho violin cung Mi thứ số 64 của Felix Mendelssohn
- Nhưng hẳn cũng có những ngày, anh muốn đặt xuống tất cả công việc?
Có chứ, thường xuyên! (cười) Sau một đêm diễn thành công, sau những ngày tập luyện căng thẳng, tôi luôn thích có một ngày không làm gì cả. Ngày đó, tôi sẽ lái xe tốc độ cao, xem một trận bóng đá hay, nghe nhạc hoặc ở cạnh những người thú vị.
Tôi thích ô tô và tốc độ. Hồi ở Nga, tôi hay lái xe khi trời tuyết, âm thanh lốp xe cán lên tuyết rất hay. Tôi cũng thích những ngày trời ấm lên, tuyết bắt đầu rơi xuống nghe giòn xốp hay lắm!
- Anh có nghĩ sự nghiệp của mình phát triển hơi nhanh không?
Tôi không nghĩ đến việc nhanh hay chậm vì sự nghiệp còn chưa đạt đến đỉnh. Tôi muốn cái đỉnh của mình phải cao hơn.
Có những thành tích lúc đó rất ghê gớm, đến nay gần 30 năm vẫn chưa có người làm được như vậy nhưng nhìn lại những người cùng thi năm đó bây giờ còn giỏi hơn tôi nhiều.
Vì vậy, cái gì tốt nhất phải luôn ở phía trước, không phải cái đã qua.
- Cụ thể là những cái đỉnh nào? Anh có đặt mục tiêu trở thành Phó giáo sư (PGS)?
Đó là một trong các mục tiêu tôi hướng tới. Tuy nhiên, tôi muốn trở thành PGS với tư cách của một người thầy dạy violin giỏi, có uy tín quốc tế và theo định hướng khoa học thực hành như nhiều quốc gia khác chứ không phải PGS theo định hướng thuần túy nghiên cứu khoa học.
- Một ngày của người làm 4-5 vai trò như anh sẽ thế nào?
Rất nhanh, rất nhiều việc và rất thú vị. Lúc làm việc hay lái xe, tôi đều thấy vui; đặc biệt là luôn thấy thiếu thời gian.
Tôi thường dậy lúc 6h, ngủ lúc 12h. Tôi thích ăn ngon, không bao giờ bỏ bữa và tập đàn thay cho tập thể thao. Tập đàn thực tế rất mất sức cả cơ thể lẫn trí óc, giúp tôi khỏe ra.
Tôi khám sức khỏe mỗi năm/lần. Nhìn chung mọi thứ tạm ổn dù còn vài thứ khiến tôi phải quan tâm. Đến độ tuổi nào đó, con người đều sẽ gặp vài vấn đề nhất định, phải chú ý các nguy cơ thôi.
Dù vậy, tôi quan niệm mỗi người là bác sĩ của mình vì không ai hiểu cơ thể của bạn hơn chính bạn. Nếu đủ nhạy cảm lắng nghe bản thân, bạn sẽ nhận thấy sự thay đổi trên cơ thể mình.
- Anh viên mãn chưa?
Tôi chấp nhận với những gì đang có, đang làm; chấp nhận cả những gì chưa đạt được và luôn đặt mục tiêu ở phía trước để tiến lên.
Viên mãn hay hạnh phúc chỉ là một khoảnh khắc, chúng sẽ trôi đi. Hôm qua bạn viên mãn, có thể hôm sau không như vậy nữa.
Khi con người còn tiến về phía trước, viên mãn chỉ là một khái niệm tương đối và mang tính thời khắc.
Thiết kế: Hằng Trần
Hoặc