Sau đợt mưa lũ liên tiếp cuối tháng 10 đến đầu tháng 11, sóng lớn đánh mạnh vào bờ biển khiến phần thân tàu cổ từng được phát hiện tại khu vực bờ biển Cửa Đại (phường Hội An Tây, TP Đà Nẵng) tiếp tục lộ rõ hơn trên bãi cát, thu hút sự quan tâm của người dân và giới nghiên cứu di sản.
Chia sẻ trên báo Lao động, ông Bùi Văn Dũng - Chủ tịch UBND phường Hội An Tây, cho biết, lực lượng chức năng đang khoanh vùng bảo vệ hiện trường nơi phát hiện xác tàu cổ, đồng thời tuyên truyền, phổ biến các quy định pháp luật về bảo vệ di sản văn hóa dưới nước để người dân cùng chung tay gìn giữ.
Chính quyền địa phương đang triển khai bảo vệ hiện trạng, trước khi ngành chuyên môn khai quật xác tàu cổ. Ảnh: Quốc Việt
"Chúng tôi đã cắm biển cảnh báo, bố trí lực lượng bảo vệ thường xuyên và phối hợp với các cơ quan chuyên môn theo dõi tình trạng con tàu. Mục tiêu là không để người dân hiếu kỳ xâm nhập khu vực nhạy cảm này," ông Dũng nói.
Tại hiện trường, sau nhiều ngày mưa to gió lớn, phần thân tàu bằng gỗ đã trồi lên rõ hơn so với trước. Khu vực phát hiện nằm trong phạm vi công trình kè chống xói lở khẩn cấp bờ biển Cửa Đại, thuộc khối phố Thịnh Mỹ (nay là phường Hội An Tây).
Liên quan đến vụ việc này, Tiền Phong đưa tin, lực lượng chức năng cũng tăng cường phổ biến các quy định pháp luật về bảo vệ Di sản dưới nước đến người dân địa phương.
Trước đó, theo thông tin trên báo Tuổi trẻ, rạng sáng 26/12/2023, nhiều người dân ở Hội An ra bờ biển thì bất ngờ phát hiện phần khung con tàu gỗ giống như tàu cổ nổi dần lên dưới lớp cát.
Vị trí phát hiện tàu nằm sát bờ biển với đất liền, đoạn cách UBND phường Cẩm An (cũ) chừng 400m hướng lên biển An Bàng. Phần khung gỗ ôm quanh thân nổi lên mặt cát tạo hình bao quanh thân tàu.
Sau khi ghi nhận sự việc, các cơ quan chính quyền, cơ quan chuyên môn đã tích cực vào cuộc bảo vệ hiện trường, xác minh.
Cơ quan chức năng TP Hội An (cũ) đã phối hợp lấy mẫu đồng vị carbon (C14) để xác định niên đại.
Năm 2024, Trung tâm Bảo tồn di sản văn hóa thế giới Hội An đã báo cáo kết quả nghiên cứu về con tàu được đơn vị này phối hợp với chuyên gia từ Trường đại học Khoa học xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia TP.HCM).
Báo cáo cho biết con tàu gỗ bị đắm có kích thước lớn, cấu trúc mạnh mẽ, kết hợp giữa truyền thống đóng tàu Đông Nam Á với Trung Quốc.
Tàu được làm từ gỗ bằng lăng, kiền kiền tại Đông Nam Á và gỗ thông từ Trung Quốc; dùng chất xảm trét ngăn chặn sự xâm nhập của nước biển.
Chờ khai quật để làm rõ lai lịch tàu cổ
Theo thông tin trên báo Tuổi trẻ dẫn lời từ các nhà khoa học cho biết, các đặc điểm từ kết cấu con tàu cổ cho phép tàu thực hiện những chuyến hải trình dài ngày như hoạt động thương mại trên biển hoặc thậm chí hải chiến.
Các nhà khoa học cũng nhận định nhiều khả năng tàu có chiều dài trên 17,8m với khoảng 12 khoang.
Về niên đại tàu, đến nay tuy chưa có kết quả xác định niên đại tuyệt đối, nhưng các dữ kiện cho thấy khả năng cao tàu có niên đại giữa cuối thế kỷ 14 đến thế kỷ 16.
Hình ảnh con tàu gỗ xuất hiện ở bãi biển Hội An. (Ảnh: Báo Lao động)
(Ảnh: Báo Lao động)
Đáng chú ý, các nhà khoa học nhận định nó có thể là một bảo vật tàu cổ vì được phát hiện trong trạng thái gần như nguyên vẹn.
"Nhờ may mắn của lịch sử mà tàu gỗ còn giữ được cấu trúc khá nguyên vẹn mà rất nhiều con tàu truyền thống Biển Đông, Đông Nam Á và ở Trung Quốc được phát hiện không có may mắn này.
Sự tồn tại của tàu đắm không chỉ là minh chứng cho lịch sử hàng hải sôi động trước khi tiếp xúc với hàng hải phương Tây, mà còn là "bảo vật" tàu cổ cực kỳ hiếm hoi đến nay còn được bảo tồn nguyên vẹn nhất ở Việt Nam, Đông Nam Á và Đông Á" - báo cáo điều tra nêu.
Sau báo cáo này, cơ quan chuyên môn đã đề xuất có giải pháp bảo vệ hiện trường, lập kế hoạch khai quật để tiếp tục nghiên cứu.
Tuy nhiên khi công việc đang được xúc tiến thì cát lại vùi lấp vị trí nơi con tàu, khiến mọi thứ mất dấu khoảng nửa năm qua.
Hoặc