Từng là loại quả mọc dại trên những triền núi Tây Bắc, táo mèo - hay còn gọi là sơn tra - từng chẳng mấy ai để tâm. Người dân bản địa khi xưa chỉ hái về cho gia súc ăn hoặc bỏ mặc rụng đầy gốc vì vị chua chát, se se, khó thưởng thức. Nhưng rồi thời thế đổi thay, khi xu hướng "sống xanh" và ưa chuộng sản vật tự nhiên lên ngôi, loại quả dân dã ấy bỗng chốc trở thành "đặc sản quốc dân", được săn lùng khắp các chợ phiên vùng cao lẫn sàn thương mại điện tử.
Táo mèo còn được gọi là sơn tra (Ảnh: dongamruou)
Cây táo mèo vốn là cây thân gỗ nhỏ, cao chừng 5-7 mét, lá mọc thành chùm, quả tròn nhỏ, xanh khi non và chuyển sang vàng hoặc đỏ khi chín. Dù mang vẻ ngoài giản dị nhưng lại chứa vô số công dụng quý: giúp hỗ trợ tiêu hóa, giảm mỡ máu, cải thiện giấc ngủ và làm đẹp da. Chính vì thế, từ thứ quả từng bị "ghẻ lạnh", táo mèo giờ đây đã góp mặt trong hàng loạt sản phẩm từ ẩm thực tới chăm sóc sức khỏe.
(Ảnh: Etsy)
Những năm gần đây, người dân Tây Bắc đã biết khai thác và chế biến táo mèo thành nhiều món hấp dẫn: rượu táo mèo - nức tiếng với vị thơm dịu và tác dụng tốt cho tiêu hóa; mứt táo mèo - chua ngọt hòa quyện, dẻo thơm, nhâm nhi cùng tách trà chiều; hay nước ép táo mèo - thức uống giải khát mát lành, giúp thanh lọc cơ thể giữa ngày nắng nóng.
Đặc biệt, món táo mèo muối xổi là "ngôi sao mới nổi" của giới văn phòng. Chỉ cần vài quả táo chín hồng, ngâm qua nước muối loãng, trộn cùng muối, đường, ớt và chút nước cốt chanh, để chừng 30-40 phút là có ngay món ăn vặt giòn tan, chua cay mặn ngọt đủ vị.
Táo mèo muối xổi (Ảnh: Postmart)
Không chỉ dừng ở ẩm thực, táo mèo còn xuất hiện trong nhiều sản phẩm chăm sóc sức khỏe hiện đại như trà túi lọc, viên nén hay bột khô, vừa tiện lợi vừa giữ được trọn vẹn dưỡng chất tự nhiên. Việc phát triển cây táo mèo còn giúp người dân vùng cao có thêm thu nhập, góp phần bảo vệ rừng và cải thiện môi trường sinh thái.
Ngày nay, mỗi mùa thu hoạch, những giỏ táo mèo chín đỏ, vàng ươm lại theo người dân xuống núi, trở thành đặc sản được săn tìm khắp nơi. Dù giá bán chỉ khoảng 30.000 - 60.000 đồng/kg, nhiều người vẫn săn lùng vì không phải lúc nào cũng mua được loại quả "rừng" này - thứ từng rụng đầy gốc năm nào, nay lại khiến bao người tranh nhau tìm kiếm.
Hoặc