Từng là thứ bỏ đi, “cho không ai lấy”, nhưng vài năm trở lại đây, lá tre ở Phú Thọ bỗng trở thành “vàng xanh” khi được thương lái Trung Quốc bao tiêu với sản lượng lớn.
Trước kia, tre chủ yếu được trồng để lấy măng hoặc làm vật liệu xây dựng, còn lá tre hầu như không ai để ý tới. Thế nhưng tại xã Chân Mộng (Phú Thọ), người dân đã hình thành hướng phát triển mới: trồng tre để thu lá.
Theo Báo Phú Thọ, người tiên phong trong lĩnh vực thu mua và chế biến lá tre tại địa phương là ông Dương Đình Hợp. Vào thời điểm cao nhất, cơ sở của ông thu mua 270–300 tấn lá mỗi ngày, chủ yếu từ các huyện trung du Phú Thọ và một số tỉnh lân cận. Mỗi năm, riêng cơ sở của ông Hợp xuất khẩu hơn 3.000 tấn lá tre khô sang thị trường Trung Quốc, mang lại doanh thu khoảng 165 tỷ đồng.
Lá tre thu hái để xuất khẩu.
Nhiều hộ dân trồng tre đã có thu nhập tiền tỷ mỗi năm. Điều đáng nói, loại tre này còn là vị thuốc trong y học cổ truyền nhưng ít người biết đến.
Lá tre Việt Nam được đối tác đưa vào chế biến làm các sản phẩm truyền thống, dược liệu và phụ gia thực phẩm. Nhu cầu ổn định giúp người dân mở rộng diện tích trồng tre, tạo sinh kế bền vững.
Lá tre - vị thuốc cổ truyền ít ai ngờ
Không chỉ mang lại giá trị kinh tế lớn, lá tre còn là vị thuốc quý trong Đông y.
Lương y Đa khoa Bùi Đắc Sáng, Hội Đông y Việt Nam, cho biết lá tre có vị ngọt nhạt, hơi cay, tính hàn, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu, giảm sốt. Đông y dùng lá tre để chữa các chứng cảm sốt, khát nước, ho, viêm họng, nóng trong, mụn nhọt. Đặc biệt, lá tre non được dùng điều trị ho, kinh phong (động kinh) ở trẻ nhỏ rất hiệu quả.
Trong dân gian, lá tre non dùng để rửa vết thương giúp sát trùng.
Ngoài ra, nhiều bộ phận khác của cây tre cũng được dùng làm thuốc. Thân tre non nướng lên, vắt lấy nước uống trong ngày – đây là bài thuốc dân gian từng dùng cho người tâm trí rối loạn hoặc trẻ nhỏ co giật. Còn phần phấn trắng trong ruột tre được đắp trực tiếp lên vết đứt tay hoặc chảy máu chân răng để cầm máu nhanh.
Theo danh y Tuệ Tĩnh, nhiều bài thuốc từ tre được ghi chép trong sách cổ, phần lớn tận dụng lá, thân, tinh tre và măng tre. Một số bài thuốc phổ biến gồm:
- Cơ thể suy nhược sau ốm dậy: Lá tre bánh tẻ. Trẻ em dùng 20g, người lớn 60g, sắc uống 3 lần/ngày vào sáng – trưa – tối.
- Nhức đầu do uống rượu: Tinh tre 80g, tẩm gừng sao vàng. Sắc với 300 ml nước còn 200 ml, bỏ bã, đập 3 quả trứng gà vào nước thuốc, đun chín rồi ăn trứng, uống nước.
- Đau dạ dày, ợ nóng, nôn mửa nước chua: Tinh tre sao khô 30–50g, sắc nước uống 2–3 lần/ngày.
- Nôn mửa, tiêu chảy ở trẻ em: Tinh tre, gừng sống, hoắc hương mỗi thứ 4g, sắc uống khi còn ấm.
Hoặc