Loại cây được nhắc đến chính là cây quế.
Theo thống kê sơ bộ của Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam (VPSA), trong tháng 9/2025, Việt Nam xuất khẩu được 7.433 tấn quế, đạt kim ngạch 17,9 triệu USD.
Lũy kế 9 tháng đầu năm 2025, tổng lượng quế xuất khẩu đạt 90.478 tấn, tương đương 228,3 triệu USD – tăng 30,5% về lượng và 17,5% về giá trị so với cùng kỳ. Những con số này cho thấy nhu cầu quế Việt Nam trên thị trường quốc tế vẫn ổn định, bất chấp những biến động ngắn hạn.
Việt Nam hiện nằm trong nhóm ba quốc gia sản xuất và xuất khẩu quế lớn nhất thế giới, cùng với Indonesia và Trung Quốc.
Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, cả nước có khoảng 170.000 – 180.000 ha trồng quế, tập trung chủ yếu tại Yên Bái (cũ), Lào Cai, Quảng Nam (cũ), Quảng Ngãi và Thanh Hóa. Trong đó, khu vực Viễn Sơn (Lào Cai, trước đây thuộc Yên Bái) được xem là “thủ phủ quế” của Việt Nam với diện tích hơn 50.000 ha, chiếm trên 30% tổng sản lượng cả nước.
Rừng quế tại Viễn Sơn (ảnh báo: NN & MT)
Từ cây rừng đến cây làm giàu
Cây quế hữu cơ đã thực sự trở thành “cây vàng” trên đất Viễn Sơn. Người Dao bản địa gọi đó là “cây hạnh phúc”, “cây xóa đói giảm nghèo”. Bởi hiếm có loại cây nào vừa mang lại thu nhập cao, vừa góp phần gìn giữ hệ sinh thái núi rừng như quế.
Trong tiết thu hanh vàng, những triền đồi Viễn Sơn rực màu quế phơi. Từ sân nhà đến lối nhỏ, mùi tinh dầu quế cay nồng, ấm áp lan tỏa khắp bản. Đời sống bà con đã thay đổi rất nhiều từ khi gắn bó với trồng quế hữu cơ. Bà con giờ đây không còn phải ăn sắn, ngô, củ rừng để sống qua ngày. Nhờ quế, ai cũng có của ăn, của để, con cái được đi học.
Cây quế Viễn Sơn khởi nguồn từ hơn 100 năm trước, do ông tổ Bàn Phú Sáu phát hiện và mang giống về trồng. Đến nay, thế hệ thứ năm, thứ sáu vẫn kế tục nghề, xem ông Sáu là “ông tổ của cây quế”. Riêng thôn Tháp Cái với 215 hộ dân đã trồng gần 1.400 ha quế – một con số ấn tượng đối với vùng núi cao.
Nhờ được tự nhiên ưu ái khí hậu, thổ nhưỡng cùng với canh tác tự nhiên, không hóa chất mà quế tại Viễn Sơn được đánh giá có chất lượng cao hơn cả. Quế Viễn Sơn cùng 6 xã khác của huyện Văn Yên (cũ) được Cục Sở hữu trí tuệ cấp chỉ dẫn địa lý “Quế Văn Yên” từ năm 2017 – trở thành “bảo chứng vàng” cho thương hiệu quế Việt.
Trồng quế hữu cơ bảo vệ rừng, giảm phát thải
Những năm gần đây, người dân Viễn Sơn chuyển mạnh sang mô hình sản xuất quế hữu cơ theo hướng bền vững. Toàn bộ quy trình được kiểm soát nghiêm ngặt: từ khâu chọn giống, làm đất, chăm sóc đến thu hoạch đều không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hay phân bón hóa học. Người dân chỉ cào xới thủ công, xử lý sâu bệnh bằng tay hoặc bẻ lá, đảm bảo quế phát triển tự nhiên nhất.
Theo tính toán, một hecta quế sau 10–15 năm cho thu hoạch trắng có thể mang lại 500–700 triệu đồng, chưa kể bóc tỉa giữa kỳ từ năm thứ 7 đã cho thu nhập đều đặn.
Mô hình quế hữu cơ không chỉ giúp người dân Viễn Sơn nâng cao thu nhập mà còn góp phần bảo vệ rừng và giảm phát thải carbon. Rừng quế được giữ lại tán, phủ xanh đồi trọc, hạn chế xói mòn đất và điều hòa nguồn nước.
Nhờ liên kết với các doanh nghiệp và tổ chức quốc tế, sản phẩm quế hữu cơ Viễn Sơn đang từng bước chinh phục các thị trường khó tính như EU, Mỹ và Nhật Bản – những nơi đặt cao yêu cầu về truy xuất nguồn gốc và phát triển bền vững.
Hoặc