Mới đây, một ông bố ở TP.HCM đăng tải lên mạng xã hội bài toán tưởng chừng đơn giản của con lớp 3 nhưng lại khiến cộng đồng phụ huynh bàn cãi sôi nổi.
Đề bài như sau: "Cô Mai chuẩn bị phần thưởng cho các bạn học sinh giỏi vào dịp cuối năm. Mỗi phần thưởng cô để vào 2 quyển truyện và 3 quyển vở. Hỏi 9 phần thưởng như vậy có bao nhiêu quyển truyện và quyển vở?".
Cậu bé làm bài:
Số quyển truyện: 9 × 2 = 18 (quyển)
Số quyển vở: 9 × 3 = 27 (quyển)
Kết luận: "Có 18 quyển truyện và 27 quyển vở".
Thế nhưng cô giáo lại chấm sai, cho rằng đáp án đúng phải là:
(2 + 3) × 9 = 45 (quyển).
Theo ông bố, con mình làm đúng logic: đề hỏi "bao nhiêu quyển truyện và quyển vở" thì phải trả lời rõ từng loại. "Nếu muốn tính tổng thì phải hỏi rõ là 'tổng cộng có bao nhiêu quyển truyện và vở' chứ?", anh viết. Nhiều phụ huynh cũng đồng tình, cho rằng cách diễn đạt trong đề chưa thật chặt chẽ. Câu hỏi có thể hiểu theo hai hướng. Một là tổng số quyển, hai là từng loại. Với học sinh lớp 2, con đọc vậy thì hiểu theo kiểu tách riêng cũng không sai.
Tuy nhiên, giáo viên và nhiều người trong ngành lại có lý lẽ riêng: đây không phải bài toán đếm đơn thuần, mà là dạng bài luyện kỹ năng "tính giá trị biểu thức" trong chương trình Toán lớp 3.
Theo đó, bài toán yêu cầu học sinh vận dụng quy tắc "tính trong ngoặc trước, ngoài ngoặc sau", nên cách lập biểu thức đúng phải là: (2 + 3) × 9 = 45 (quyển).
Cô giáo chấm sai không phải vì "cố chấp", mà vì bài này đánh giá khả năng hiểu ngữ nghĩa toán học, chứ không chỉ kiểm tra kết quả. Nếu học sinh chỉ tách riêng 9×2 và 9×3, bé đúng về mặt tư duy số học, nhưng chưa vận dụng được kiến thức trọng tâm của bài học, đó là lập biểu thức theo tình huống.
Một phụ huynh chia sẻ: "Nếu bài này ở lớp 2, cách làm của bé là hoàn toàn đúng. Nhưng khi đã học sang lớp 3, yêu cầu đổi khác. Giáo viên cần xem học sinh có hiểu vì sao phải đặt dấu ngoặc hay không. Mục tiêu không phải là 45 hay 18+27, mà là cách tư duy".
Người này cũng cho rằng, việc phụ huynh thắc mắc là điều dễ hiểu, bởi Toán tiểu học không chỉ dạy tính, mà dạy cách lập luận bằng con số. Khi cha mẹ không nắm được chương trình, dễ rơi vào mâu thuẫn "đúng kiểu người lớn, sai theo sách giáo khoa".
Tranh cãi quanh bài toán nhỏ này cho thấy một thực tế: nhiều bài Toán tiểu học có cách diễn đạt chưa thật rõ ràng, khiến học sinh dễ hiểu theo nghĩa tự nhiên, còn giáo viên thì chấm theo mục tiêu bài học. Vì vậy, việc thống nhất cách hiểu là rất quan trọng.
"Nếu đề muốn kiểm tra biểu thức, cần viết: 'Hỏi 9 phần thưởng có tất cả bao nhiêu quyển truyện và vở?'. Còn nếu chỉ hỏi từng loại, nên ghi rõ: 'Có bao nhiêu quyển truyện? Bao nhiêu quyển vở?'. Trẻ lớp 3 không thể tự phân biệt ý ngữ pháp mơ hồ như người lớn", một người góp ý.
Câu chuyện "bài toán 9 phần thưởng" hóa ra lại phản chiếu một xung đột quen thuộc trong giáo dục hiện nay: cha mẹ hiểu theo cuộc sống, còn nhà trường dạy theo chương trình. Người lớn có thể đúng theo kinh nghiệm, nhưng trong lớp học, giáo viên cần dạy đúng trọng tâm để rèn tư duy, chứ không chỉ tìm đáp án.
Và đôi khi, điều quan trọng nhất không phải là "ai đúng ai sai", mà là làm sao để cả cô và phụ huynh cùng nhìn về một hướng, giúp con học hiểu chứ không học vẹt. Bởi nếu cha mẹ chỉ chăm chăm "bảo vệ đáp án của con" mà quên tìm hiểu vì sao cô chấm vậy, thì mỗi bài toán nhỏ lại trở thành một "cuộc chiến người lớn".
Còn với học sinh, một phép tính có thể sai nhưng nếu hiểu được cách suy luận, đó mới là "đáp án đúng" cho hành trình học tập dài lâu.
Hoặc