Nuôi dạy trẻ chưa bao giờ là chuyện dễ dàng. Có những đứa trẻ hư không phải vì chúng không ngoan, mà vì người lớn đã quá dễ dãi. Nhiều bậc cha mẹ, ông bà cho rằng "trẻ con thì biết gì", nhưng chính suy nghĩ này khiến ranh giới giữa yêu và chiều ngày càng bị xóa nhòa.
Câu chuyện dưới đây xảy ra ở một siêu thị tại Trung Quốc. Chỉ vì một vài chùm nho, một đứa trẻ 3 tuổi khiến cả cửa hàng náo loạn, nhân viên bật khóc, còn người ông thì... vỗ tay khen cháu "ngoan". Nhưng điều khiến người ta nhức nhối hơn cả là: có bao nhiêu gia đình cũng đang đi vào vết xe đổ này?
Ninh Ninh (3 tuổi) đang sống cùng ông bà nội vì bố mẹ quá bận công việc. Trong mắt ông bà, cậu bé là "ông vua nhỏ" của cả nhà, em muốn gì được nấy, chẳng ai nỡ nói nặng một câu.
Dù có nghịch hay sai, ông bà cũng chỉ nhẹ nhàng nhắc nhở vài lời, chưa từng phạt hay trách mắng thực sự. Thậm chí, khi bố mẹ cậu bé cố gắng nghiêm khắc, ông bà lại bênh cháu: "Trẻ con biết gì đâu mà mắng nó!".
Một lần, ông ông đưa Ninh Ninh đi siêu thị mua đồ. Trong lúc ông đang chọn táo và chuối, Ninh Ninh nghịch phá bên cạnh và lén bóp nát cả một rổ nho khiến nước bắn tung tóe từ lúc nào không ai hay biết.
Nhân viên thấy vậy liền nhắc nhở: "Em bé ơi, không được nghịch hoa quả như thế đâu!". Ông nội cậu bé quay sang nhìn thấy tay cháu đầy nước nho, chỉ vội lấy khăn lau tay rồi nhẹ nhàng nói: "Ôi giời, cháu tôi nghịch ngợm quá đi".
Nhưng chưa đầy vài phút sau, cậu bé lại tiếp tục bóp thêm hoa quả khác. Lần này, nhân viên phải lớn tiếng: "Đừng động vào nữa, em bé, đây là đồ bán mà!".
Bị quát, Ninh Ninh khóc òa lên. Ông nội Ninh Ninh lập tức bế cháu lên dỗ dành, vừa dỗ vừa quay sang trách ngược nhân viên: "Chỉ là mấy chùm nho thôi mà, cần gì phải hù dọa con bé như vậy? Nó còn nhỏ, có biết gì đâu!".
Nhân viên bức xúc đến phát khóc: "Trẻ con không biết thì người lớn phải dạy. Đồ bán chứ có phải đồ chơi đâu, sao để con nghịch như vậy?".
Nghe vậy, người ông lập tức nổi giận: "Được! Tôi mua hết chỗ đó! Mấy chùm nho thôi mà!". Sau đó, ông yêu cầu cân hết số hoa quả bị bóp nát rồi trả tiền, còn không quên quay sang khen cháu mình: "Cháu cứ chơi tiếp đi!".
Cảnh tượng khiến nhiều người xung quanh không khỏi xì xào: "Dạy trẻ con như vậy thì hỏng rồi". Nhưng ông nội của Ninh Ninh thì ngẩng cao đầu, như thể mình là người ông vĩ đại nhất trần đời.
Khi yêu thương biến thành nuông chiều
Trong rất nhiều gia đình, nhất là khi ông bà chăm cháu, sự nuông chiều thường khoác lên lớp áo "thương cháu". Nhưng thương kiểu ấy chỉ khiến trẻ lạc lối.
Như câu chuyện ở trên, Ninh Ninh không sai khi là một đứa trẻ tò mò. Cái sai ở đây là do người lớn - những người không hề đặt ra ranh giới cho hành vi của con trẻ. Khi làm sai mà không bị nhắc nhở, đứa trẻ sẽ học được một điều duy nhất: "Mình muốn gì cũng được".
Sự hình thành tính cách bướng bỉnh, không phân biệt đúng sai, bắt đầu từ những lần được "thông cảm" như thế.
Dưới đây là ba biểu hiện điển hình của sự nuông chiều:
1. Trẻ đòi gì cũng đáp ứng, không có giới hạn
Chỉ cần trẻ khóc, nhiều phụ huynh lập tức đầu hàng. Lâu dần, trẻ học cách dùng nước mắt để ra lệnh cho người lớn. Trong môi trường tập thể như lớp học, những đứa trẻ này khó chấp nhận sự từ chối, không chịu nổi thất bại và dễ xung đột với bạn bè.
2. Trẻ sai mà không ai dám phạt
Trẻ được chiều thường không sợ người lớn, vì đã quen với việc "nói cho có". Không bị yêu cầu chịu trách nhiệm, trẻ sẽ không hiểu khái niệm hậu quả, từ đó hành xử thiếu kiểm soát ở trường học, ngoài xã hội.
3. Phụ huynh sợ con khóc, mất hết quyền uy
Nhiều cha mẹ "thương con" đến mức không nỡ để con buồn, nên mỗi lần trẻ mè nheo là lại nhượng bộ. Nhưng điều này chỉ khiến trẻ học cách thao túng cảm xúc người lớn, trở nên ngày càng khó dạy bảo.
Dạy con có nguyên tắc
Muốn con ngoan, không thể chỉ yêu. Phải có giới hạn, kỷ luật và làm gương. Dưới đây là 4 điều các bậc phụ huynh cần khắc ghi:
1. Thiết lập quy tắc từ nhỏ
Quy tắc như "không ăn vặt trước bữa", "không nghịch đồ siêu thị" phải được đưa ra rõ ràng và kiên định. Khi con vi phạm, cần có hậu quả cụ thể như mất quyền chơi đồ chơi hôm đó hoặc không được đi chơi... Càng sớm dạy con tôn trọng giới hạn, con càng dễ rèn luyện khả năng tự kiểm soát.
2. Phân biệt yêu thương và chiều chuộng
Yêu thương không có nghĩa là đáp ứng mọi yêu cầu. Nên học cách nói "không" với những đòi hỏi vô lý, và chỉ đồng ý khi yêu cầu hợp lý hoặc xứng đáng.
3. Dạy con tự lập và có trách nhiệm
Từ việc nhỏ như tự xếp quần áo, dọn đồ chơi..., hãy cho trẻ làm để trẻ sẽ dần hiểu rằng ai cũng phải có trách nhiệm với việc mình làm. Khi lớn hơn, hãy cho trẻ phụ giúp việc nhà nhằm tăng tính tự lập và biết trân trọng công sức của người khác.
4. Cha mẹ làm gương
Con cái học nhanh nhất từ hành vi của cha mẹ. Nếu người lớn vô kỷ luật, thiếu tôn trọng người khác thì đừng mong trẻ hành xử khác đi. Giáo dục con, trước hết là giáo dục chính mình.
Chúng ta vẫn thường nói "trẻ con có biết gì đâu", nhưng nếu không dạy, làm sao các con biết đúng sai? Đừng để mỗi lần phạm lỗi đều được tha thứ bằng câu: "Nó còn nhỏ mà". Vì nếu tiếp tục như thế, rất có thể chúng ta đang dạy con trở thành người không biết giới hạn, không có trách nhiệm.
Yêu con, không phải là bao bọc. Yêu con, là dạy con sống đúng. Hãy để tình yêu của chúng ta là thứ giúp con trưởng thành, chứ không phải thứ khiến con hư mà không biết mình sai.
Theo Sohu
Hoặc