Một người mẹ mới đây bức xúc chia sẻ trên livestream một chuyên gia tâm lý: "Con trai tôi mới vào lớp 6, nói áp lực học tập quá lớn nên tôi đã chủ động trao đổi với giáo viên để cháu được giảm tải bài tập. Rồi cháu nói bạn bè toàn đi giày hiệu, mình thì quá quê mùa, tôi cũng gồng mình sắm cho cháu vài đôi hàng hiệu.
Sau đó, cháu bảo bạn nào cũng có điện thoại, thế là tôi mua cho cháu một cái. Dù lo cháu nghiện điện thoại, tôi vẫn tôn trọng 'quyền tự do sử dụng thiết bị cá nhân' của cháu. Kết quả, cháu thức khuya chơi game, sáng không dậy nổi đi học. Giờ thì chỉ cần tôi không đồng ý một việc gì, cháu sẽ nổi giận, thậm chí đòi nghỉ học. Tôi thực sự không biết phải làm sao nữa!".
Chuyên gia tâm lý điềm tĩnh trả lời: "Chị không phải đang yêu thương con mà đang dung túng con. Chính sự chiều chuộng vô điều kiện đang phá hoại con chị từng ngày".
Tình yêu không giới hạn = Buông thả
Tâm lý học chỉ ra rằng, khi nhu cầu của trẻ liên tục được đáp ứng mà không cần nỗ lực, "ngưỡng hài lòng" của trẻ sẽ ngày càng tăng. Tức là càng được chiều, trẻ càng dễ bất mãn và đòi hỏi vô lý. Nếu không muốn con biến thành người "ăn vạ tinh thần", cứ không vừa ý là gào khóc, đe dọa cha mẹ cần học cách đặt ra và giữ vững giới hạn.
Ảnh minh hoạ
Dưới đây là 5 giới hạn vàng mà cha mẹ cần ghi nhớ:
1. Không gian riêng tư không đồng nghĩa với "vùng cấm"
Tôn trọng quyền riêng tư là cần thiết, nhưng không đồng nghĩa với việc cha mẹ hoàn toàn buông tay. Một mặt, sự tin tưởng sẽ giúp con cái cảm thấy được tôn trọng. Nhưng mặt khác, quá nuông chiều, để con khép kín trong phòng, làm gì cha mẹ cũng không biết, dễ dẫn đến việc trẻ sống khép kín, lệ thuộc thiết bị điện tử, thậm chí sa vào các mối quan hệ độc hại.
Gợi ý cho cha mẹ:
Quan sát tinh tế thay vì can thiệp thô bạo
Chủ động trò chuyện thay vì truy hỏi
Cùng thỏa thuận các nguyên tắc rõ ràng: con có không gian riêng, nhưng cha mẹ có quyền giám sát khi cần thiết
2. Tiền tiêu vặt có giới hạn, không phải thước đo tình yêu
Tiền bạc, khi cho quá dễ, sẽ khiến trẻ:
Dễ nghiện tiêu xài, thích thỏa mãn tức thời
Đồng nhất tiền bạc với tình yêu
Dễ sinh tâm lý so bì, đua đòi
Cha mẹ nên:
Cấp tiền theo độ tuổi và mục đích rõ ràng
Dạy con cách ghi chép, quản lý tiền
Phân biệt rạch ròi giữa "muốn" và "cần"
3. Tự do kết bạn cần có định hướng
Một người cha từng để con gái tự do kết bạn vì nghĩ rằng "đó là quyền của con". Đến khi con bị tố bắt nạt bạn học, mới phát hiện lâu nay con kết thân với nhóm bạn cá biệt trong lớp. Trẻ vị thành niên chưa đủ khả năng phân biệt "bạn tốt" và "bạn độc". Nếu cha mẹ không đồng hành, trẻ có thể rơi vào nhóm bạn kéo tụt sự phát triển.
Gợi ý:
Thường xuyên hỏi han nhẹ nhàng: "Hôm nay con chơi với ai?", "Con thấy bạn ấy thế nào?".
Chia sẻ kinh nghiệm chọn bạn, kể những mối quan hệ tích cực từ cuộc sống của chính cha mẹ
Không cấm đoán cực đoan mà dẫn dắt bằng lý lẽ và gương sáng
4. Cảm xúc cần được chấp nhận nhưng không được thao túng
Một bé trai mắng ông nội chỉ vì… ông quên mang theo tiền để mua nước. Còn ông thì chỉ biết im lặng, chịu trận. Chúng ta đang dạy con rằng: chỉ cần tức giận là được đáp ứng. Điều này sẽ hủy hoại khả năng kiểm soát cảm xúc và giải quyết vấn đề của trẻ.
Làm thế nào?
Thừa nhận cảm xúc: "Mẹ biết con đang giận…".
Giới hạn hành vi: "Nhưng không được hét vào mặt người khác".
Dạy kỹ năng bình tĩnh: hít sâu, đếm số, tạm dừng.
Sau khi con nguôi, cùng con tìm giải pháp cho tình huống đã qua
5. Thiết bị điện tử không được "bày sẵn"
90% trẻ nghiện thiết bị là do tiếp cận quá sớm và không có giới hạn.
Một bà mẹ từng "lột xác" phòng khách thành thư viện mini, đặt sách khắp nơi, tạo môi trường kích thích trí tuệ thay vì để điện thoại luôn nằm trong tầm tay con. Kết quả: con gái cô dần thay đổi, chủ động đề xuất cùng mẹ lập thời gian biểu dùng thiết bị và tuân thủ nguyên tắc gỡ ứng dụng sau mỗi lần dùng.
Cha mẹ cần:
Thỏa thuận thời gian và mục đích sử dụng.
Chủ động giới thiệu các hoạt động thay thế (đọc sách, vẽ, thể thao…).
Làm gương: cha mẹ cũng cần giảm phụ thuộc thiết bị.
Tạo "giờ không công nghệ" chung trong gia đình.
Dậy thì là giai đoạn trẻ khao khát được tự chủ, khẳng định bản thân. Nhưng nếu cha mẹ không vạch ra giới hạn rõ ràng, tình yêu sẽ trở thành cái cớ để trẻ "nắm thóp" và ngày càng lệch hướng. Hãy nhớ: yêu con không phải là thỏa mãn mọi yêu cầu, mà là dẫn dắt con biết tự điều chỉnh, học cách chịu trách nhiệm và trở nên mạnh mẽ.
Đừng chỉ nói "tôi yêu con", hãy để con thấy: yêu thương cũng có nguyên tắc, và càng yêu con, càng phải học cách… nói "không" đúng lúc.
Hoặc