'Điểm mặt' rào cản kinh doanh

Bài 1: Tốn hàng trăm tỷ đồng vì công bố sản phẩm hợp quy

Chi phí kiểm định hàng hóa trước khi bán ra thị trường tăng theo cấp số nhân, lên tới 3 tỷ đồng/sản phẩm khiến doanh nghiệp “méo mặt”. Thậm chí, doanh nghiệp mất hàng trăm tỷ đồng vì chuyện công bố sản phẩm hợp quy, đã gửi đơn kiến nghị khắp nơi.

Kiểm nghiệm điện thoại 5G lên tới 3 tỷ đồng/mẫu

Ông Trần Thanh Phương - Giám đốc Cty TNHH ExtendMax Việt Nam phản ánh, những năm gần đây, chi phí tuân thủ quy định hợp quy tăng mạnh, nhất là điện thoại 5G. Theo ông Phương, chi phí thử nghiệm, hợp quy một mẫu điện thoại 5G trước năm 2022 khoảng 70 triệu đồng, sau năm 2022 lên tới 3 tỷ đồng, và hiện nay dù đã giảm nhưng cũng lên tới khoảng 1 tỷ đồng. Chi phí để đáp ứng quy định rất lớn nhưng từ năm 2023 đến nay, số lượng mẫu điện thoại 5G đưa ra thị trường liên tục giảm, chỉ còn 1/3 so với trước năm 2022. Điều này khiến cho doanh nghiệp ngày càng nặng gánh vì chi phí đáp ứng thủ tục hành chính.

“Thời gian thử nghiệm, chứng nhận cho điện thoại, máy tính cần 6 - 8 tuần nhưng cơ quan chức năng yêu cầu phải hoàn thành thủ tục hợp quy trong 15 ngày kể từ ngày thông quan. Như vậy, doanh nghiệp khó có thể đáp ứng yêu cầu”, ông Phương phản ánh.

Từ thực tế trên, ông Phương đề xuất, cơ quan quản lý nhà nước cần có biện pháp giảm chi phí cho doanh nghiệp để tránh việc tăng chi phí đầu vào, dẫn tới tăng giá bán ra. Theo ông Phương, cơ quan soạn thảo cần ban hành quy chuẩn kỹ thuật đánh giá kỹ tác động như: chi phí tuân thủ, lợi ích người tiêu dùng nhận lại được tương xứng với mức giá bỏ ra. Thời gian từ khi ban hành, áp dụng, mốc thời điểm bắt buộc áp dụng quy chuẩn kỹ thuật cần được nghiên cứu kỹ hơn, so sánh đối chiếu năng lực thử nghiệm của phòng thử nghiệm trong nước và phòng thử nghiệm được thừa nhận. Cùng với đó, cơ quan chức năng cần xây dựng tiêu chuẩn quy chuẩn kỹ thuật dựa trên sự thừa kế tiêu chuẩn quốc tế một cách có chọn lọc.

Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, cả nước hiện có hơn 800 quy chuẩn Việt Nam, gần 14.000 tiêu chuẩn Việt Nam khiến doanh nghiệp gặp khó . Gần 5 năm qua, nhiều hiệp hội lĩnh vực nông nghiệp của Việt Nam (gồm: Hội Chăn nuôi, Hiệp hội Thức ăn chăn nuôi, Hiệp hội Chăn nuôi Gia súc lớn, Hiệp hội Chăn nuôi Gia cầm) ròng rã gửi kiến nghị bỏ quy định công bố hợp quy của thức ăn chăn nuôi và thuốc thú y.

Theo các hiệp hội này, công bố hợp quy với thức ăn chăn nuôi (TACN), thuốc thú y mang tính hình thức, không có hiệu quả quản lý, phát sinh chi phí, thời gian của người dân và doanh nghiệp. Nằm trong danh mục ngành sản xuất kinh doanh có điều kiện, cơ quan chức năng tiền kiểm, cấp phép, giám sát, thanh tra, kiểm tra định kỳ, đột xuất doanh nghiệp sản xuất TACN, thuốc thú y. Việc tổ chức chứng nhận hợp quy đến cơ sở đánh giá quy trình sản xuất, lấy mẫu thử nghiệm để công bố hợp sản phẩm TACN, thuốc thú y dẫn đến trùng lặp.

“Việc công bố hợp quy TACN, thuốc thú y hình thức, mang nặng tính đối phó của người dân, doanh nghiệp và tốn kém. Chi phí phân tích thử nghiệm thuốc thú y 2 - 4 triệu đồng/sản phẩm, vắc xin 10 - 20 triệu đồng/sản phẩm. Doanh nghiệp có hàng trăm sản phẩm và ngành chăn nuôi, thú y có hàng ngàn cơ sở sản xuất, chi phí này mất tới hàng trăm tỷ đồng”, Hiệp hội Chăn nuôi Việt Nam phản ánh.

Cắt giảm điều kiện kinh doanh phải làm từ dưới lên

Nhiều doanh nghiệp chăn nuôi phản ánh, chi phí công bố hợp quy thức ăn chăn nuôi, vắc xin tốn kém nhiều chi phí. Ảnh: HHCN

Trao đổi với PV Tiền Phong, ông Nguyễn Xuân Dương, Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam cho biết, Hội Chăn nuôi đã cùng các hiệp hội khác nhiều năm theo đuổi kiến nghị bỏ quy định công bố hợp quy. Ông Dương chia sẻ, bước đầu, cơ quan soạn thảo Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật tiếp thu theo hướng hạn chế việc công bố hợp quy. Hàng hoá chia theo nhóm rủi ro với 3 mức độ: thấp, trung bình và cao.

“Nhóm hàng hóa rủi ro thấp không phải công bố hợp quy; nhóm rủi ro trung bình phải công bố và nhóm rủi ro cao công bố có sự giám sát bên thứ 3. Sản phẩm đã có đăng ký lưu hành, không cần công bố hợp quy. Ngoài sự ghi nhận trên, chúng tôi đề xuất, cơ quan chức năng đưa hiệu lực của quy định này càng sớm càng tốt để giảm thiểu khó khăn cho doanh nghiệp sản xuất. Quy định chậm có hiệu lực ngày nào thì doanh nghiệp, người dân tốn kém chi phí ngày đó”, ông Dương kiến nghị.

Yêu cầu cắt giảm ĐKKD trong Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân được doanh nghiệp mong chờ. Ông Trần Thanh Phương - Giám đốc Cty TNHH ExtendMax Việt Nam cho biết, cắt giảm ĐKKD là điều mong mỏi của giới doanh nghiệp tư nhân từ xưa tới nay.

“Ngoài cắt giảm ĐKKD, chúng tôi mong muốn cơ quan chức năng sớm cắt giảm thủ tục sát sườn, cắt giảm rào cản vô hình cho doanh nghiệp. Cơ quan chức năng đưa tất cả dịch vụ công lên nền tảng trực tuyến là sự cắt giảm rất lớn. Bởi vì lúc này, yêu cầu của cơ quan nhà nước phản hồi bằng văn bản, hướng dẫn rõ ràng, doanh nghiệp không thể gian dối. Hồ sơ thiếu đủ, cơ quan chức năng phải liệt kê để doanh nghiệp nộp. Hiện nay, thủ tục một phần nộp trực tuyến nhưng vẫn phải nộp hồ sơ giấy”, ông Phương cho biết.

Chi phí kiểm nghiệm điện thoại 5G có thời điểm lên tới 3 tỷ đồng/sản phẩm. Ảnh minh hoạ: Cell phone

Ông Phương dẫn ví dụ, nhiều thủ tục hành chính, bộ ngành báo cáo trực tuyến nhưng vẫn còn làm thủ tục giấy. Ví dụ, thủ tục đăng ký nhập khẩu máy in, chỉ có 4 loại máy in được nộp trực tuyến, còn lại nộp hồ sơ giấy.

TS. Nguyễn Đình Cung - nguyên Viện trưởng Nghiên cứu và Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) cho rằng, để thực hiện chỉ đạo cắt giảm 30% điều kiện kinh doanh trong Nghị quyết 68, trước hết cần chỉ rõ hiện nay có bao nhiêu điều kiện kinh doanh, nằm ở luật, nghị định, phân loại điều kiện kinh doanh, chi phí tuân thủ. Mặt khác, cần nêu rõ cơ quan rà soát điều kiện kinh doanh, tránh trường hợp các bộ ngành rà soát sẽ khó khách quan.

“Việc rà soát, cắt giảm điều kiện kinh doanh phải làm từ dưới lên (tức là doanh nghiệp nêu ra rào cản) sẽ hiệu quả hơn từ trên xuống (do cơ quan quản lý nhà nước yêu cầu). Trước mắt, cơ quan chức năng xử lý dứt điểm rào cản doanh nghiệp phản ánh lâu nay như: hoàn thuế giá trị gia tăng, thủ tục phòng cháy chữa cháy. Đây là những điểm nghẽn khiến doanh nghiệp điêu đứng, cần phải loại bỏ ngay. Nếu làm được việc này là khởi đầu quan trọng, có tính bước ngoặt thay đổi quan trọng so với khi có nghị quyết và chưa có Nghị quyết 68”, ông Cung kiến nghị.