Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia thông tin về đợt mưa lũ hiếm gặp ở miền Trung vừa qua.
Ông Mai Văn Khiêm - Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia đã đưa ra phân tích về cơn bão số 1 Wutip có đường đi, quỹ đạo khác thường so với trung bình nhiều năm cũng như đợt mưa lũ hiếm gặp vừa trút xuống miền Trung trong tháng 6.
Theo ông Khiêm, thông thường những cơn bão đầu mùa ở Việt Nam sẽ đi vào khu vực Bắc Biển Đông, sau đó lên phía Trung Quốc. Tuy nhiên cơn bão số 1 (tên quốc tế là bão Wutip) lại đi sâu vào vùng biển miền Trung trước khi đi lên phía Bắc và đổ bộ vào Trung Quốc trong 1-2 ngày tới.
Đây là điểm khác biệt đầu tiên so với các mùa bão thông thường.
Điều thứ 2, đối với cơn bão số 1, trước khi chuyển hướng lên phía Bắc và Bắc Đông Bắc và vào Trung Quốc, bão di chuyển dọc bở biển miền Trung với tốc độ tương đối chậm. Đây là một dạng điển hình trong mùa bão ảnh hưởng tới miền Trung trong tháng 9-10-11 hàng năm.
Bão số 1 có đường đi và quỹ đạo khác thường. (Nguồn: NCHMF)
Với quỹ đạo và hướng di chuyển như vậy, sự kết hợp giữa hội tụ gió từ rìa phía Tây của hoàn lưu cơn bão số 1 với địa hình đón gió ở miền Trung là một trong những bất lợi thường gây ra mưa rất lớn ở khu vực này.
Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn cũng dẫn chứng thực tế, từ đêm 11/6 đến hôm nay 13/6, chúng ta đã chứng kiến đợt mưa rất lớn ở Trung Trung Bộ, đặc biệt các tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị, TP Huế, TP Đà Nẵng, Quảng Nam và Quảng Ngãi. Trong đó, Quảng Trị, Huế, Đà Nẵng đã có mưa phổ biến 350-600mm, một số trạm ghi nhận lượng mưa lớn hơn, vượt 800mm.
"Mặc dù trong bão số 1, ảnh hưởng của gió không đáng kể nhưng vẫn gây ra lượng mưa lớn. Trong đó, chúng tôi nhấn mạnh, lượng mưa tập trung trong giai đoạn ngắn, 6 tiếng đồng hồ có thể lên đến 200mm. Thực tế theo thống kê, có 32 trạm đo quan trắc được lượng mưa dồn dập trên 200mm trong 6 tiếng. Đây là một trong những yếu tố làm cho mưa ở miền Trung trong 2-3 ngày qua rất lớn.
Một số điểm mưa ở Huế, Quảng Trị, Đà Nẵng với lượng mưa trong 24 giờ như vậy là rất hiếm gặp trong cùng kỳ tháng 6 nhiều năm. Có thể nói chưa bao giờ xảy ra lượng mưa lớn như vậy.
Trên một số sông ở Trung Bộ cũng xuất hiện lũ, có sông lên đến báo động (BĐ)2-BĐ3. Với mức lũ như vậy, theo thống kê của chúng tôi, trong 30 năm qua, trong tháng 6 – tháng mùa khô, miền Trung chưa bao giờ xuất hiện đỉnh lũ cao như vậy", ông Khiêm thông tin.
Những tháng vừa qua, tổng lượng mưa không phải quá nhiều, nhưng ông Khiêm nhấn mạnh sự xuất hiện của mưa cực đoan trong giai đoạn ngắn và phạm vi hẹp. Chúng ta đã chứng kiến một số trận mưa từ đầu mùa đến nay rất lớn trong giai đoạn ngắn như ở TP.HCM, Tuyên Quang, Hà Tĩnh và vừa qua là ở các tỉnh miền Trung. Điều đó chứng minh, chuyện bất thường ở đây không chỉ là tổng lượng mưa mà bất thường ngay trong cường suất, cường độ của các đợt mưa.
Đợt mưa lũ vừa qua gây ngập lụt nhiều nơi ở miền Trung là hiếm gặp trong tháng 6 - tháng mùa khô. (Ảnh: Nguyễn Vương)
Theo thống kê của cơ quan khí tượng, trong hơn 20 năm qua, số lượng các trận mưa có lượng mưa trên 50mm trong 1 giờ ở Bắc Bộ và một số địa phương xu thế tăng. Điều này cho thấy tính bất thường của cường suất mưa, đặc biệt mưa trong giai đoạn ngắn ngày càng thường xuyên hơn.
Nhận định về tình hình mưa bão trong thời gian tới, ông Khiêm cho hay, ngay cơn bão đầu tiên trong năm 2025 có đường đi và quỹ đạo khác thường nhiều so với trung bình nhiều năm. Điều đó chứng tỏ ngày càng có sự bất thường trong di chuyển của các cơn bão do tác động của biến đổi khí hậu.
Năm nay mặc dù không phải năm tác động của hiện tượng El Nino hay La Nina mạnh làm cho biến động của cơn bão trở nên bất thường, ông Khiêm vẫn lưu ý, các hoạt động của bão trên Biển Đông trong thời gian tới và ảnh hưởng đến đất liền nước ta trong năm 2025 này có nhiều diễn biến phức tạp cần phải lưu ý, đề phòng như cơn bão số 1 Wutip.
"Năm 2025 có khoảng 11-13 cơn bão trên Biển Đông, trong đó khoảng 5-6 cơn ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta. Không loại trừ khả năng xuất hiện các cơn bão mạnh và rất mạnh tức với sức gió cấp 12 trở lên, đặc biệt trong bối cảnh tác động của biến đổi khí hậu, nhiều yếu tố bất lợi làm cho hoạt động của bão cũng tăng cường độ đột ngột thường xuyên hơn.
Trong trạng thái tác động, chi phối của điều kiện ENSO ở trạng thái trung tính, thông thường mùa bão sẽ xuất hiện rải rác cả mùa trong năm, không xuất hiện tập trung vào thời điểm nào", Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia nhận định.
Ngoài ra, mùa mưa chính ở Trung Bộ dao động từ tháng 9-11, tuy nhiên trong hai tháng tới (tháng 7-8), dù chưa phải mùa mưa chính ở khu vực này nhưng vẫn có thể xuất hiện các đợt mưa lớn bất thường.
"Mưa không theo quy luật rất khó để cảnh báo sớm trước một vài ngày hoặc một tuần được. Chúng ta phải cập nhật, theo dõi thường xuyên các bản tin dự báo thời tiết hàng ngày trên các phương tiện thông tin đại chúng, của cơ quan khí tượng thuỷ văn quốc gia để có các giải pháp ứng phó kịp thời", ông Khiêm lưu ý.
Hoặc