Trong hành trình nuôi dạy con, nhiều bậc cha mẹ thường dồn toàn bộ tâm sức vào việc cải thiện thành tích học tập, bận rộn đăng ký lớp học thêm, theo sát bài vở của con mà vô tình bỏ qua một bài học quan trọng không kém, đó chính là giáo dục tài chính. Thực ra, cách trẻ hiểu về tiền bạc, đánh giá giá trị của đồ vật, hay ý thức về quy tắc... đều sẽ ảnh hưởng lâu dài đến quá trình trưởng thành của chúng. Như hồi năm 2024, một vụ "giao dịch đặc biệt" tại tiệm vàng ở Tế Nam (Sơn Đông, Trung Quốc) đã khiến nhiều bậc cha mẹ phải giật mình nhận ra rằng giáo dục tài chính, thật sự nên bắt đầu sớm hơn.
Theo đó, khoảng 3 giờ chiều ngày 8/11/2024, một cậu bé chừng 12 tuổi mặc đồng phục học sinh bước vào một tiệm vàng ở quận Lịch Hạ, Tế Nam (Trung Quốc). Cậu nắm chặt một túi vải xanh đậm, rụt rè hỏi nhân viên: "Chị ơi, ở đây có thu mua vàng không ạ?".
Người bán nhận túi, mở ra thì thấy bên trong là một chiếc vòng tay vàng trơn, cân lên được khoảng 18,75 gram (tương đương 5 chỉ vàng). Theo giá vàng thu mua tại Trung Quốc thời điểm đó là khoảng 600 tệ/gram (khoảng 2,2 triệu đồng theo tỷ giá hiện tại), chiếc vòng có thể bán được hơn 11.250 tệ (khoảng 41,5 triệu đồng theo tỷ giá hiện tại). Nhưng cách xử lý của chị Trương - chủ tiệm vàng lại khiến mọi người bất ngờ.
Cậu bé mang vòng vàng đi bán nhưng chủ tiệm lại có hành động lạ (Ảnh minh họa)
Theo lời chị Trương, khi được hỏi "Chiếc vòng có phải của con không?" và "Bố mẹ có biết không?" , cậu bé lúng túng, ánh mắt né tránh, chỉ ậm ừ nói "Vòng con được bà mua cho" . Để xác nhận thêm, chị Trương giả vờ báo đúng giá thị trường: "18,75 gram này bán được hơn 11.000 tệ đấy nhé". Nghe vậy, mắt cậu bé sáng lên: "Vậy là đủ mua máy chơi game mới rồi!".
Chỉ với phản ứng ấy, chị Trương gần như chắc chắn chiếc vòng là đồ cậu bé lén mang từ nhà đi. Nếu thu mua đúng giá, chẳng khác nào tiếp tay để cậu và khiến cậu lầm tưởng "tự ý bán đồ quý giá là chuyện dễ dàng".
Thế là, chị Trương lấy cớ "chưa thể xác nhận chủ sở hữu nên không thể thu giá thị trường", chỉ trả 10 tệ/gram, tổng cộng 187,5 tệ (khoảng 690k đồng), rồi âm thầm dặn nhân viên ghi nhớ hướng cậu bé rời đi, đồng thời làm một ký hiệu nhỏ bên trong chiếc vòng.
Đến khoảng 6 giờ tối cùng ngày, một cặp vợ chồng hớt hải chạy vào tiệm. Người vợ họ Vương đỏ hoe mắt nói, vòng tay vàng trong nhà bị mất, hỏi con trai mới biết là đem đi bán, nên hai vợ chồng vội lần theo mô tả đến đây. Khi chị Trương đưa chiếc vòng ra, họ lập tức nhận ra đó chính là đồ trong nhà mình. Biết được lý do và cách xử lý của chị Trương, hai người cảm ơn rối rít.
Hóa ra, khi về nhà, cậu bé bỗng nhiên than thở: "Thế mà vẫn chưa đủ tiền mua thẻ game!". Nghe phát ngôn khác lạ từ con, cặp vợ chồng dò hỏi, từ dó phát hiện sự việc. Nhờ chủ tiệm vàng có tâm, gia đình không thất thoát tài sản, còn cậu bé về nhà cũng nhận được sự giáo dục nghiêm khắc từ cả nhà.
Sau khi được chia sẻ lên mạng xã hội, câu chuyện nhanh chóng lan truyền với tốc độ chóng mặt, thu hút hàng triệu lượt đọc và hàng chục nghìn bình luận. Nhiều phụ huynh bày tỏ sự khâm phục trước cách xử lý khéo léo và tinh tế của chị chủ tiệm vàng, cho rằng đây mới là kiểu "người lớn có tâm" trong thời buổi hiện nay, vừa giữ được tài sản cho gia đình, vừa giúp đứa trẻ học được một bài học nhớ đời mà không cần đến hình phạt nặng nề.
Việc giáo dục tài chính cho trẻ cần được thực hiện càng sớm càng tốt (Ảnh minh họa)
Bên cạnh đó, cũng có không ít người thừa nhận mình từng bỏ quên bài học tài chính cơ bản cho con, chỉ chú trọng điểm số và thành tích mà quên dạy con hiểu giá trị của tiền bạc. Không ít giáo viên và chuyên gia giáo dục cũng tham gia bàn luận, cho rằng những tình huống đời thường như thế này chính là cơ hội vàng để dạy con về giá trị, trách nhiệm và trung thực - những kỹ năng sống mà sách vở khó có thể truyền tải hết.
Vì sao nên sớm dạy con về tài chính?
1. Tránh nhận thức lệch về giá trị
Trẻ thường không hiểu giá trị thực của tiền hay tài sản quý, dễ vì ham muốn nhất thời (mua đồ chơi, nạp game…) mà hành động sai. Việc sớm cho con biết giá trị thật của vàng, tiền và quy tắc sử dụng, sẽ giúp hình thành tư duy đúng đắn, giảm sai lầm do nhận thức non nớt.
2. Nuôi dưỡng ý thức trách nhiệm và tuân thủ quy tắc
Giáo dục tài chính không chỉ là quản lý tiền, mà còn là trách nhiệm với đồ vật và ý thức tuân thủ quy tắc. Khi cha mẹ dạy con phân biệt "đồ của mình - đồ chung trong nhà", hay cách chi tiêu hợp lý, trẻ sẽ hiểu rằng sử dụng tài sản quý cần được phép của người lớn và tiền chỉ nên kiếm bằng cách chính đáng.
3. Xây nền tư duy tài chính lâu dài
Việc cho trẻ sớm tiếp xúc với khái niệm quản lý chi tiêu như ghi chép tiền tiêu vặt, cùng cha mẹ mua sắm nhỏ... giúp chúng hiểu mối liên hệ giữa chi tiêu, tiết kiệm và kế hoạch. Đây chính là nền tảng cho khả năng quản lý tài chính cá nhân khi trưởng thành, giảm rủi ro gặp khủng hoảng tài chính sau này.
Hoặc