* Dưới đây là chia sẻ của một phụ huynh Trung Quốc trên tờ Sohu.
Mỗi dịp hè đến, câu hỏi về giá trị thực sự của các chương trình hè tại Mỹ lại được đem ra bàn luận. Nhiều ý kiến cho rằng các trại hè không giúp ích gì cho hồ sơ du học, không liên quan đến cơ hội trúng tuyển và mức chi phí quá cao so với lợi ích nhận được. Tuy nhiên, bất chấp những tranh cãi này, hình ảnh học sinh Trung Quốc xuất hiện dày đặc trong khuôn viên các trường đại học hàng đầu của Mỹ vẫn là điều dễ thấy.
Mới đây, khi đưa con đi dạo gần khuôn viên Đại học Yale, tôi bắt gặp cả một đoàn học sinh Trung Quốc đang tham gia hoạt động tại đây. Nhìn qua có thể đoán là một nhóm du học sinh ngắn hạn hoặc trại hè trải nghiệm. Sự phổ biến của những chương trình như vậy không phải là điều bất ngờ, nhất là trong bối cảnh các bậc phụ huynh sẵn sàng chi mạnh tay cho giáo dục.
Dù nhiều cha mẹ nói rằng các trại hè không thực sự mang lại lợi ích thiết thực, nhưng họ vẫn tích cực cho con tham gia. Thực tế cho thấy, mỗi gia đình có lý do riêng, có người xem đây là bước chuẩn bị cho hành trình du học, người khác muốn con rèn luyện tính tự lập hoặc nâng cao kỹ năng mềm. Trại hè giờ đây không còn bị xem là công cụ để làm đẹp hồ sơ, mà đã trở thành một trải nghiệm giáo dục độc lập với giá trị riêng.
Điều đáng chú ý là, khi các tiêu chí tuyển sinh của đại học Mỹ trở nên khó đoán và chủ quan hơn, nhiều trường lại đang âm thầm kết nối chặt hơn với các chương trình hè, như một cách để nhận diện những ứng viên phù hợp.
Là quốc gia thương mại hóa giáo dục thành công nhất thế giới, Mỹ rất khéo léo trong việc kết hợp giữa nhu cầu giáo dục, kỳ vọng của phụ huynh và lợi ích tài chính, tạo nên những sản phẩm giáo dục hấp dẫn và tinh tế đến mức khiến phụ huynh hoàn toàn tự nguyện bỏ tiền.
Có nên chi tiền cho con tham gia trại hè Mỹ.
Không mong con giỏi hơn, chỉ mong con biết cách sống
Tôi từng gặp một bà mẹ từ Trung Quốc đưa hai con sang Mỹ tham gia chương trình hè. Con lớn học hè tại Yale, con nhỏ thì tham gia một trại hè địa phương cùng con tôi. Chúng tôi quen nhau trong lúc đưa đón con và dần trở nên thân thiết. Từ những cuộc trò chuyện ngắn, tôi hiểu lý do vì sao cô ấy nhất định cho con trải nghiệm chương trình hè tại Mỹ.
Cô không ảo tưởng vào những lời đồn thổi rằng các trại hè là tấm vé mở cửa vào Ivy League. Cô rất tỉnh táo và hiểu rõ rằng ngày nay, những chương trình như vậy không còn nhiều giá trị về mặt tuyển sinh. Nhưng bất chấp điều đó, cô vẫn quyết định cho con gái theo học trại hè vì ba lý do hoàn toàn xuất phát từ nhu cầu thực tế.
Thứ nhất, cô muốn con trải nghiệm cuộc sống tự lập và học cách vượt qua khó khăn. Là một đứa trẻ lớn lên trong gia đình trung lưu khá giả, con gái cô sống đủ đầy, không phải động tay làm gì. Sắp bước vào lớp 10 nhưng vẫn chưa từng tự chuẩn bị bữa sáng hay giặt giũ quần áo. Với cô, chương trình hè là một cơ hội tốt để con rèn luyện khả năng tự xoay sở.
Ví dụ như ở Yale, ký túc xá là tòa nhà cũ, không có điều hòa, phải tự mua quạt. Mỗi tầng có khoảng 10 đến 12 học sinh dùng chung một nhà vệ sinh và phòng tắm, phải xếp hàng để tắm. Thức ăn trong căn tin không quá ngon, chủ yếu đảm bảo đủ no. Mỗi nhóm có một người hướng dẫn là sinh viên đại học, không có chế độ chăm sóc như bảo mẫu. Học sinh phải tự giải quyết các vấn đề sinh hoạt cá nhân.
Với cô, đây là trải nghiệm vừa đủ để con không quá vất vả, nhưng cũng đủ để học cách sống khác với môi trường được chăm chút ở nhà.
Thứ hai, cô muốn con làm quen sớm với đời sống du học. Khi sống và học tập trong môi trường đại học Mỹ, con sẽ biết được cách tổ chức lớp học, cách làm việc nhóm và học cách giao tiếp với bạn bè quốc tế. Việc ở lại ký túc và trải nghiệm không gian sống thực tế giúp con có cái nhìn rõ ràng hơn về trường đại học mình muốn theo học. Những điều như môi trường học tập, khí hậu, văn hóa trường, món ăn trong căng tin, hay thời gian mở cửa thư viện… đều là những yếu tố không thể tìm thấy qua sách báo hay các chuyến tham quan trực tuyến.
So với việc chọn trường theo bảng xếp hạng, thì việc con trực tiếp sống thử trong môi trường đại học sẽ giúp cả con và cha mẹ có quyết định chính xác hơn, tránh cảnh vỡ mộng sau khi nhập học.
Thứ ba, các trại hè chất lượng dành cho học sinh cấp ba tại Trung Quốc vẫn còn rất hiếm. Hầu hết các chương trình hè trong nước vẫn chỉ xoay quanh bổ túc văn hóa hoặc luyện thi. Nếu theo hướng học tập ngoài hệ thống chính quy, không thi đại học, thì những trải nghiệm quốc tế như vậy lại càng quý giá.
Tại đây, con được học cách trình bày ý tưởng trước đám đông, tham gia hoạt động nhóm theo dự án, quản lý thời gian cá nhân, giải quyết các tình huống phát sinh và tham gia các hoạt động thể thao, giao lưu. Đây là những kỹ năng mềm thiết yếu nhưng rất khó có được trong hệ thống giáo dục khép kín tại Trung Quốc.
Trại hè không phải là phép màu biến học sinh thành sinh viên Ivy League.
Thay vì hỏi "có đáng không", hãy hỏi "mình cần gì"
Về chất lượng của những chương trình này, nhiều người hiểu nhầm rằng đây là những khóa học mang tính học thuật nghiêm túc. Nhưng trại hè thực chất là sản phẩm giáo dục mang tính trải nghiệm, nhằm giúp học sinh hình dung trước cuộc sống đại học.
Một cựu nhân viên tuyển sinh của Harvard từng chia sẻ rằng, học phí các khóa hè có thể rất cao, lên tới vài nghìn đến hơn mười nghìn đô la (tức khoảng hơn 200 triệu VNĐ). Nhưng đổi lại là sự đầu tư toàn diện vào trải nghiệm sống, giảng viên chất lượng, cơ sở vật chất tốt và môi trường học tập quốc tế.
Tất nhiên, những chương trình này không giúp tăng cơ hội trúng tuyển một cách trực tiếp. Nhưng nếu phụ huynh đủ điều kiện, con sẵn sàng học hỏi, thì trải nghiệm vẫn rất đáng giá.
Với các trường đại học Mỹ, việc tuyển sinh quốc tế là một phần quan trọng trong chiến lược phát triển. Nhưng làm sao để chọn được ứng viên thực sự phù hợp và có thể nhập học là một thử thách.
Trại hè đang trở thành công cụ giúp các trường lọc sớm những học sinh có tiềm năng. Học sinh tham gia các chương trình hè thường thể hiện ba điều: mong muốn tìm hiểu văn hóa trường, năng lực học tập và tính độc lập, cũng như sự ủng hộ từ gia đình.
Một ví dụ điển hình là Đại học Chicago đã triển khai chương trình SSEN – Summer Student Early Notification, cho phép học sinh nộp đơn sớm sau khi kết thúc khóa hè và nhận kết quả chỉ trong vài tuần. Nếu không đỗ, các em vẫn có thể tiếp tục nộp đơn vào các vòng sau như ED hay RD mà không bị ảnh hưởng.
Một số nghiên cứu cũng cho thấy, học sinh từng tham gia Pre-College có khả năng trúng tuyển cao hơn khoảng 30% so với học sinh không tham gia. Dù chưa thể kết luận chắc chắn, nhưng xu hướng này đang khiến nhiều trường đại học Mỹ quan tâm.
Trại hè không phải là phép màu biến học sinh thành sinh viên Ivy League. Nhưng nếu gia đình xác định rõ mục tiêu, có điều kiện tài chính và mong muốn con trải nghiệm thực tế, thì đây là một khoản đầu tư hợp lý.
Đừng chỉ hỏi "có đáng không", hãy hỏi "mình đang cần gì". Khi câu trả lời đủ rõ, mọi quyết định sẽ trở nên đúng đắn hơn.
Hoặc