Theo số liệu mới nhất cập nhật đến năm 2024 từ Ethnologue và các tổ chức ngôn ngữ học uy tín, tiếng Trung Quốc (Mandarin) tiếp tục giữ vững vị trí ngôn ngữ được sử dụng như tiếng mẹ đẻ nhiều nhất thế giới, với khoảng 990 triệu người bản xứ.
Đứng thứ hai là tiếng Tây Ban Nha, với khoảng 484 triệu người nói như ngôn ngữ mẹ đẻ phần lớn tập trung tại Mỹ Latinh và bán đảo Iberia. Tiếng Anh xếp thứ ba với khoảng 390 triệu người bản ngữ, tuy nhiên nếu tính cả người sử dụng như ngôn ngữ thứ hai thì con số này vượt xa, khiến tiếng Anh trở thành ngôn ngữ toàn cầu có sức lan tỏa mạnh mẽ nhất hiện nay.
Vậy, yếu tố nào quyết định một ngôn ngữ có ảnh hưởng và quyền lực? Liệu số người nói như tiếng mẹ đẻ có đủ để phản ánh sức mạnh của một ngôn ngữ?
Câu trả lời là hoàn toàn không!
Chỉ số ngôn ngữ quyền lực
Để đo lường một cách toàn diện sức mạnh của ngôn ngữ, Tiến sĩ Kai L. Chan - chuyên gia tại INSEAD, đồng thời giảng dạy tại Đại học Toronto và Concordia đã xây dựng Chỉ số Ngôn ngữ Quyền lực (Power Language Index - PLI) . Qua quá trình nghiên cứu chuyên sâu, ông kết luận rằng tiếng Anh vẫn giữ vững vị thế là ngôn ngữ quyền lực nhất thế giới , theo sau là tiếng Trung (Mandarin) và tiếng Pháp .
Dưới đây là bảng số liệu chi tiết:
Bảng xếp hạng PLI đánh giá các ngôn ngữ dựa trên 5 tiêu chí: địa lý (geography), kinh tế (economy), giao tiếp (communitication), kiến thức - phương tiện truyền thông (knowledge and media) và ngoại giao (diplpmacy). Thang điểm dao động từ 0 đến 1-– ngôn ngữ nào càng tiến gần đến điểm 1, thì càng thể hiện sức ảnh hưởng lớn trên nhiều mặt.
Một trong những tiêu chí then chốt là năng lực kinh tế . Ví dụ, Trung Quốc với vai trò là một trong những nền kinh tế hàng đầu thế giới (dựa trên chỉ số PPP - sức mua tương đương) đã giúp tiếng Trung giành được vị trí cao.
Và thực tế cho thấy, tại Việt Nam, cơ hội việc làm dành cho những ai thuần thục tiếng Trung là rất lớn. Chẳng hạn như mới đây trên MXH, một tài khoản Facebook đã đăng tải bài viết tìm kiếm gấp một phiên dịch cabin giỏi cho sự kiện tại Thượng Hải (Trung Quốc) trong hai ngày với mức lương lên đến… 42 triệu đồng mỗi ngày.
Một dòng trạng thái tuyển phiên dịch cabin từng gây sốt
Yếu tố địa lý cũng đóng vai trò quan trọng: tiếng Tây Ban Nha hiện diện rộng rãi ở Mỹ Latinh; tiếng Pháp trải dài khắp ba châu lục; và tiếng Nga được sử dụng trên lãnh thổ rộng lớn của quốc gia lớn nhất thế giới. Ngoài ra, các ngôn ngữ còn gắn liền với truyền thông đại chúng – chẳng hạn, tiếng Hindi tuy không phổ biến toàn cầu nhưng vẫn lọt top 10 nhờ Ấn Độ là nước sản xuất phim truyện nhiều nhất thế giới.
Ngoại giao cũng là thước đo quan trọng. Trong 6 ngôn ngữ đứng đầu bảng PLI năm 2016, tất cả đều là ngôn ngữ chính thức của Liên Hợp Quốc. Tiếng Anh nổi bật nhờ vai trò chủ đạo trong các tổ chức quốc tế và là ngôn ngữ chính thức tại 3 quốc gia thuộc G7: Mỹ, Anh, Canada.
Tiếng Pháp đứng thứ ba cũng giữ vị trí vững chắc. Tiếng Pháp là ngôn ngữ được sử dụng rộng rãi trong các tổ chức quốc tế như EU, Tòa án Quốc tế, UNESCO, và nhiều tổ chức ngoại giao khác lý giải cho vị trí dẫn đầu của tiếng Pháp trong lĩnh vực ngoại giao.
Dù tiếng Anh hiện nay được xem là ngôn ngữ "bá chủ", nhưng liệu trong tương lai nó có thể bị thay thế không? Dự báo từ PLI về năm 2050 cho thấy không có sự thay đổi lớn trong top 10. Tiếng Anh vẫn dẫn đầu với 0,877 điểm , tiếp theo là tiếng Trung với 0,515 điểm .
Điểm đáng chú ý là tiếng Tây Ban Nha và tiếng Pháp sẽ hoán đổi vị trí , trong đó tiếng Tây Ban Nha vươn lên hạng 3, còn tiếng Pháp lùi xuống hạng 4. Các vị trí tiếp theo lần lượt thuộc về: tiếng Ả Rập (thứ 5), tiếng Nga (thứ 6), tiếng Đức (thứ 7), tiếng Bồ Đào Nha (thứ 8), tiếng Hindi (thứ 9) và tiếng Nhật khép lại danh sách ở vị trí thứ 10.
Tổng hợp
Hoặc