Từ lâu, đu đủ đã được biết đến là loại quả giàu dinh dưỡng, được người dân Việt Nam yêu thích nhờ hương vị ngọt mát và dễ chế biến. Tuy nhiên, nhiều người chỉ tập trung thưởng thức quả mà quên mất rằng lá đu đủ cũng là bộ phận mang lại giá trị sức khỏe đáng kể. Thậm chí, trong dân gian, lá đu đủ còn được ví như “nhân sâm của người nghèo” nhờ nhiều lợi ích vượt trội và dễ tìm, bởi đu đủ được trồng phổ biến ở hầu hết các vùng tại Việt Nam.
Đu đủ có nguồn gốc từ Nam Mexico và Trung Mỹ, nhưng hiện nay được trồng rộng rãi ở các vùng nhiệt đới trên thế giới. Từ lần đầu nhìn thấy loại quả này, nhà thám hiểm Christopher Columbus đã gọi nó là “fruit of the angels” - “quả của thiên thần”, thể hiện sự ngưỡng mộ đối với hương vị đặc biệt của nó. Quả đu đủ chứa nhiều vitamin C, vitamin E, beta-carotene và nhiều chất chống oxy hóa có lợi cho sức khỏe, được khoa học chứng minh giúp giảm nguy cơ mắc nhiều bệnh mãn tính.
Dù quả đu đủ thường được chú ý nhiều hơn, song lá đu đủ lại là bộ phận mang giá trị dược liệu đáng kể. Nghiên cứu hiện đại cho thấy lá đu đủ chứa nhiều vitamin tan trong chất béo (A, D, E, K), các nhóm vitamin B, vitamin C cùng nhiều khoáng chất quan trọng như sắt, natri, magie. Những thành phần này giúp lá đu đủ trở thành vị thuốc tự nhiên được sử dụng trong nhiều bài thuốc dân gian và y học cổ truyền.
Hỗ trợ tiêu hóa và cải thiện các triệu chứng đường ruột
Một trong những lợi ích nổi bật nhất của lá đu đủ là khả năng hỗ trợ hệ tiêu hóa. Lá đu đủ, dùng tươi hoặc phơi khô pha trà, thường được sử dụng để giảm các triệu chứng khó chịu như đầy hơi, ợ nóng hay tiêu hóa kém. Lượng chất xơ dồi dào trong lá đu đủ giúp tăng nhu động ruột, hỗ trợ quá trình tiêu hóa và hạn chế táo bón một cách tự nhiên.
Ngoài ra, lá đu đủ chứa papain - một loại enzyme có khả năng phân hủy protein lớn thành các peptide nhỏ và axit amin giúp cơ thể dễ hấp thu hơn. Nhờ tính năng này, papain còn được dùng trong chế biến thực phẩm như một chất làm mềm thịt, giúp thịt nhanh mềm mà không cần hầm lâu.
Theo nghiên cứu đăng trên Asian Pacific Journal of Tropical Biomedicine, chiết xuất lá đu đủ có tác dụng tích cực đối với hệ tiêu hóa, đặc biệt trong việc hỗ trợ phân giải protein và làm dịu các rối loạn tiêu hóa.
Hỗ trợ kiểm soát đường huyết
Nhiều nghiên cứu ghi nhận chiết xuất từ lá đu đủ có đặc tính chống oxy hóa và tác dụng hạ đường huyết. Những hợp chất có trong lá đu đủ giúp bảo vệ các tế bào beta của tuyến tụy - nơi sản sinh insulin - tránh khỏi tổn thương do stress oxy hóa.
Trong y học cổ truyền Mexico, lá đu đủ được sử dụng như một bài thuốc hỗ trợ điều trị tiểu đường. Khi đun lấy nước uống, lá đu đủ cung cấp các hoạt chất tự nhiên có khả năng kích thích insulin hoạt động hiệu quả hơn, từ đó hỗ trợ cơ thể kiểm soát đường máu tốt hơn. Một số chuyên gia dinh dưỡng cho biết việc sử dụng nước lá đu đủ đúng cách có thể giúp giảm nguy cơ béo phì, tiểu đường type 2 và các bệnh tim mạch liên quan.
Khả năng chống viêm tự nhiên
Không chỉ quả đu đủ, lá đu đủ cũng sở hữu các hoạt chất có tác dụng giảm viêm mạnh mẽ. Trong lá chứa papain, flavonoid và vitamin E - những chất có đặc tính chống viêm và kháng oxy hóa.
Các chế phẩm từ lá đu đủ được dùng để hỗ trợ điều trị một số tình trạng viêm như phát ban, đau cơ, đau khớp. Nghiên cứu công bố trên Asian Pacific Journal of Tropical Biomedicine cho thấy chiết xuất lá đu đủ có thể giảm đáng kể mức độ viêm và sưng ở mô, đặc biệt trong các trường hợp viêm khớp thực nghiệm.
Hỗ trợ điều trị triệu chứng sốt xuất huyết
Một trong những lợi ích được nhắc tới nhiều nhất của lá đu đủ là khả năng làm tăng lượng tiểu cầu trong máu, hỗ trợ hạ sốt, giảm mệt mỏi và giảm bớt các triệu chứng liên quan đến sốt xuất huyết. Nhiều bệnh nhân ghi nhận sự cải thiện rõ rệt sau vài ngày sử dụng nước ép hoặc chiết xuất lá đu đủ theo hướng dẫn. Đáng chú ý, các sản phẩm từ lá đu đủ thường ít tác dụng phụ và được đánh giá là an toàn hơn nhiều biện pháp điều trị hỗ trợ khác.
Lưu ý quan trọng khi dùng lá đu đủ:
- Dù mang lại nhiều lợi ích, lá đu đủ không phù hợp cho tất cả mọi người. Phụ nữ mang thai, trẻ nhỏ, người viêm loét dạ dày không nên dùng nước lá đu đủ. Một số nghiên cứu cho thấy papain trong lá đu đủ có thể kích thích tử cung, tăng nguy cơ sảy thai và ảnh hưởng đến thai nhi.
- Phụ nữ cho con bú cũng cần thận trọng vì các hoạt chất trong lá đu đủ có thể ảnh hưởng đến chất lượng sữa.
- Người có bệnh lý dạ dày - tá tràng cần tránh dùng vì papain có khả năng gây kích ứng niêm mạc, khiến tình trạng viêm loét nặng hơn.
Các chuyên gia khuyến cáo, nếu muốn sử dụng lá đu đủ với mục đích chữa bệnh hoặc hỗ trợ sức khỏe, người dùng nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để tránh rủi ro không mong muốn.
(Tổng hợp)
Hoặc